Konu: Bir Dedektifin El Kitabı — VCPD Dedektif Bürosu ve Dedektif Rolleri (Okunma sayısı 1625 defa)

Lord Xuneity · 20.08.1991

Üst edit, alıntılama konusu hakkında: Bilmeyenler için, VCPD politika ve işleyiş noktasında geleneksel LSPD düzenlerinden daha farklı. Farklı bir platforma alıntıladığınızda içeriğin büyük kısmı doğruluğunu kaybedecek. Dolayısıyla alıntılamanızı tavsiye etmiyor, ben de alıntılanmasını istemiyorum.

Selam, ben Xuneity. Bundan 2 yıl evvel dedektif rolü yapmaya heveslendiğimde bütün platformu dolaşmış fakat dedektif rolüyle ilgili Türkçe bir kaynağa rastlamamıştım. Tam bu yüzden hevesim sönüyordu ki, bir anda kafama esti ve "neden öğrenemeyeyim?" diyerek VCPD'ye katıldım. Elimde hiçbir kaynak olmadığı için her şeyi deneyimleyerek öğrendim. Sürekli sorup araştırarak dedektif rollerine tutundum, hevesimin karşılığını aldım. VCPD'de 2. yılımın ardından dedektif rolüne heveslenenler için Türkçe bir kaynak yaratmak istedim. Konu altında dedektif rolleriyle ilgili merak ettiklerinizi sorabilirsiniz, mümkün mertebe cevap veririm.

Son güncelleme
30.07.2023

Hızlı Erişim
Giriş: Dedektif kimdir? VCPD'deki dedektif ne iş yapar?
Bölüm II: Karakter Yapılandırması
Bölüm III: Dedektif Büronun Kalbi, Dosyalar ve Dosyalama Teknikleri
Bölüm IV: Muhakeme Alanı, Sorgu ve İfadeler/Sözel Mülakatlar

Giriş: Dedektif kimdir? VCPD'deki dedektif ne iş yapar?
(başa dön)

Dedektif kelimesini ilk duyduğunuzda aklınızda Amerikan film klişelerinden çeşitli olgular canlanabilir. Benim aklıma dedektif denince büyüteç taşıyan, paltolu ve şapkalı gizemli bir adam geliyor. Eğer dedektiflerle ilgili özel bir yapım incelemediyseniz aklınızda canlanan bu şeyleri silip atabilirsiniz çünkü bunlar tamamen Hollywood klişelerinden ibaret, dedektifliğin içi sandığınızdan çok daha farklı. Kısaca tanımlayıp sonrasında dedektifin ne olduğundan bahsedeyim. Dedektif, özetle çeşitli konuları araştıran ve bu konuları netleştirmeye çalışan kişidir. Dedektif dediğimiz kişiler sadece polislerden ibaret değildir ve iki dala ayrılır. Anlam karmaşasının sebebi olan özel dedektiflikten başlayalım.

a. Özel dedektifler
Burada bahsettiğimiz dedektifler tamamen sivildir. Her türlü konuyu araştırabilirler. Bunu yaparken para karşılığı iş alabilirler veya tamamen gönüllü olarak bu işi yapabilirler. Ülkeden ülkeye özel dedektifin yetki alanı ve işleyişi değişir, genellikle özel dedektifler devlet tarafından tanınmazlar. Hukuk karşısında her vatandaşla aynı muameleyi görürler. Eşim beni aldatıyor mu? Çalışanlarım işini düzgün yapıyor mu? gibi basit olayların muhatabı olurlar. Bunun nedeni de insanların tehlikede hissettiğinde soluğu özel sektörde değil gerçek poliste almasıdır. Diğer deyişle özel dedektiflere gönüllü olarak suç soruşturması kovalamıyorsa suç soruşturma işi düşmez, diğer konuları araştırırlar.

Özel dedektiflerin en açık ve gerçek örneği ülkemizden bu işi gönüllü yapan Müge Anlı olabilir. Veya farklı bir örnek vermek gerekirse True Detective -spoiler(!)- 1. sezonun son bölümlerinde polislikten istifa eden kahramanlarımızın tekrar buluşmasını ve yarım bıraktıkları seri katil dosyasını özel dedektiflik yöntemiyle bitirmelerini konu alır.

b. Polis dedektifleri
Polis dedektifi devlet tarafından yetkilendirilmiş, bağlı olduğu polis müdürlüğünün resmi bir dedektif rozetiyle tescillendirilmiş tam yetkili gerçek dedektiflerdir. Polis dedektifleri tarafına atanan faili meçhul suçları araştırmakla yükümlü olurlar, onlara bu konuları çözmeleri için türlü yetkiler tanınmıştır. Hatta araştırdıkları konudan sorumlu savcıların, amirlerin izin vermesiyle çok daha ciddi yetkilere (teknik

takipler&özel hayatın irdelenmesi) erişebilirler. Tabii ki her şey sebep-sonuç ilişkisiyle yürür; yetki, gerek görüldüğünde verilir. Amerika'da departmandan departmana polis dedektiflerinin diğer polisler arasındaki işleyişi ve konumu değişebilir. Klasik LAPD düzenini ele alırsak Dedektif I rütbesi Memur III+1'e denk olacak şekilde başlar ve bu denklikle ilerlemeye devam eder. (Det.II-Sgt.I, Det.III-Sgt.II). LAPD'de dedektiflerin kendini uzmanlaştırabileceği pek çok özel divizyon vardır.

Özetle polis dedektifinin bildiğimiz diğer polislerden farkı aktif saha olaylarını değil, ucu belirsiz meçhul olayları çözümlemekte uzmanlık kazanması; sahada işine yarayacak yetkilerle değil, soruşturma alanında işine yarayacak yetkilerle donatılmış bir polis olmasıdır.

c. Vice Roleplay'de dedektiflik ve işleyiş
Dedektiflerin ne olduğunu ve ne yaptığını anlattığımıza göre daha derine inip bizi ilgilendiren kısma gelelim, VCPD'n dedektifi ve dedektif büro işleyişi. Aşağıda bahsedeceklerim şehirden şehre her polis departmanında değişiklik gösterebilir. Biz VCPD'ye özel olandan aşağıdaki 5 başlıkta bahsedeceğiz.

> VCPD'de dedektifler ne yapıyor?
> Rütbe sistemi, denklik ve dedektif kademeleri
> Dedektif branşları
> VCPD dedektifinin görevleri, yetki alanları, sahadaki işlevi
> Dedektif Büro'ya katılım sağlamak ve kariyer gelişimi

1-) VCPD'de dedektifler ne yapıyor?
Vice Roleplay'i özel kılan şeylerden birisi dedektif rollerinde tamamen özgür olmanızdır. VicePD dedektif bürosunda yapmak istediğiniz her şeyi yapmadan önceden çavuşunuza bildirdiğiniz ve yaptıktan sonra zamanında raporladığınız takdirde tamamen özgür bırakılırsınız. Kendi undercover operasyonunuzu istediğiniz şekilde yürütebilirsiniz, istediğiniz şekilde muhbir edinebilirsiniz, istediğiniz her türlü yoldan info toplayıp soruşturma dosyalarınızı genişletebilirsiniz, aklınıza gelecek şeylerin her birini yapabilirsiniz. Önünüze bir bariyer çekilmez. Zaten çavuşunuzla sürekli irtibat kurup koordinasyon halinde olduğunuz zaman size neyi yapmanız ve neyi yapmamanız gerektiğini kendisi söyleyecektir.

Dedektif büronun bu noktadaki mottosu birlikler hakkında istihbarat sağlamaktır ve iki önemli kuralı vardır; oyuncuları rolde bıraktıkları ince açıklarından vurmayın ve metagaming yapmayın. Dedektif rolleri sunucuda fazlasıyla önemsenir ve IC/OOC takip edilir, çünkü dedektiflere verilen yetkiler pek çok oyuncunun oyun keyfine zarar verebilecek potansiyeldedir. Bir örnek verelim, gözaltında saatlerinizi harcamanın inanın ne kadar sıkıcı olduğunu biliyoruz. Bu noktada gözaltı yapmanın dedektif yetkilerinden sadece bir tanesi olduğunu, size zarar vermek istediğinde dedektiflerin yapabilecekleri daha kötü şeyler olduğunu hatırlayın. Bu yüzden dedektif kurallarını ihlal edenler, dedektif imajına zarar verenler dedektif büroda uzun vadede tutunamazlar.

Velhasıl kelam dedektif rolü yapmak isteyen oyuncuların kendine ve çevresine, kurallara dikkat etmesi; sonucunda sunucu yönetimine güven vermesi beklenir.

2-) Rütbe sistemi, denklik ve dedektif kademeleri

VCPD dedektif rütbelerinde denklik sistemi yalnızca Çavuş ≡ Dedektif Çavuş ve Kıdemli Çavuş ≡ K.Dedektif Çavuş rütbeleri için uygulanır. Dedektif rütbesinin ise diğer rütbelere denkliği yoktur. Bunun yerine saha kıdemleri aynen devam eder ve dedektifler, büro içinde kendi kademelerini yükseltir. Bir diğer deyişle dedektif aynı zamanda kıdemli memur, memur şefi veya kıdemli memur şefi olabilir. Dedektifler ve saha birimleri aralarında rütbe denkliği olmadığı için hiyerarşi aşağıdaki gibidir,

— Aktif saha olaylarını çözümleyen birimler saha birimleri olduğu için dedektifin saha kıdemine bakılır. Olay yerinde dedektifin saha kıdeminden daha kıdemli bir saha personeli varsa en yetkili personel saha personelidir. Örneğin bir silahlı çatışma olayında bizim dedektifimiz kıdemli memur olsun ve vaka alanında da bir memur şefi var, vakayı memur şefi yönetir.
— Suç soruşturma çağrılarını dedektifler yanıtladığı için suç soruşturması durumunda dedektif rütbesine bakılır. Aktif bir suç soruşturma çağrısında bölgedeki en yetkili personel dedektif olacağı için vakayı her halükarda dedektifler alır. Örneğin bir cinayet bölgesinde bizim dedektifimiz kıdemli memur olsun ve vaka alanında da bir memur şefi var, vakayı dedektif yönetir.

Tüm bunların yanı sıra bir de dedektiflerin kendi aralarında olan dedektif büro içerisindeki kademeleri vardır. Dedektif terfileri, dedektif kademeleri üzerinden yapılır.
Not: Dedektif kademeleri dedektifi kendi içinde bölmektedir, LAPD'n dedektif rütbeleriyle karıştırılmamalı.

Bir dedektif apoleti.
Dedektif apoletlerinde normal apolete ek şevronlara yapışık bir karo bulunur.

Stajyer dedektif: Stajyer dedektifler dedektif masalarına deneme amacıyla atanmış olan, dedektif dosyalarını gören ve bu dosyalar üzerinde çalışan fakat dedektif yetkilerine sahip olmayan üniformalı personellerdir. Dedektiflere asistan olarak çalışırlar. Zaman zaman sivil görevler alırlar.
Dedektif Kademe 3: Dedektif büroya giriş kademesidir. Tıpkı stajyer dedektif gibi pek çok yetkisi kısıtlıdır, yalnızca kıdem almış bir sivil polistir. 3. kademe dedektifler tarafına atanan soruşturmaları yürütmekle yükümlü olurlar ve yetkileri yetersiz kaldığında kendinden daha kademeli dedektiflerden yardım alırlar.
Dedektif Kademe 2: Standart yetkili masa dedektifleridir. Tarafına atanan soruşturmaları çözmenin yanı sıra kendi soruşturmalarını açabilirler. Altındaki stajyer dedektif-3. kademe dedektiflerin eğitimini sağlamakla yükümlüdür. Kendi undercover operasyonunu düzenleme, böcek yerleştirme, özel ekipman kullanımı, özel araç kullanımı, mülk arama emri çıkartma, departman bütçesinden para alabilme vb. pek çok yetkiye sahip olurlar.
Dedektif Kademe 1: Dedektif kademeleri arasında idari kademedir. Genellikle şef gibi çalışırlar, keza bu kademeye memur şefleri ulaşabilir. Büro komutasından aldığı talimatları alt kademelerde uygular. Dosyaları takip eder, personellerin durumunu gözlemler ve komutaya iletir. Dedektif 1. kademeden dedektif çavuşluğuna terfi yapılır.
Dedektif Çavuş: Dedektif büro içerisinde süpervizör ve bulunduğu masada amir konumundadır. Yetki onay mercii olduğu için yetkilendirdiği dedektifin attığı her adımdan sorumludur. Dedektiflerin her bir adımını takip eder ve onları yönlendirirler. Aynı şekilde dedektif görevleri devam etmektedir ve soruşturmalarda da yer alırlar.
Kıdemli D. Çavuş: Dedektif büro içerisinde direktör yardımcısı konumundadır. Dedektif büro direktörlüğünden gelen talimatları alt kıdemlere uygular, bütün dedektif bürodan sorumludur. Aynı zamanda en yetkili ve en kıdemli dedektiftir, büyük soruşturmalarda görev alabilir.

3-) Dedektif branşları
VCPD'de dedektif birimleri üniformalı destek divizyonları (USD) ve dedektif divizyonları (Dedektif Büro) olmak üzere ikiye ayrılır. İkisinin içinde toplam 5 farklı dedektif birimi bulunmaktadır. Dedektif olmak isteyen karakterler önce USD olarak nitelendirilen üniformalı destek divizyonlarında görev alırlar. Burada dedektiflere yardımcı işler yaparak kendilerini gösterir ve kanıtlarlar, ufak tefek soruşturmalar ve istihbarat işleriyle ilgilenirler. Kendi USD biriminde uzmanlaşmış bir üniformalı personel ilerleyen dönemde dedektif rütbesine terfi edilir ve uzmanlaştığı alanda bir masaya atanır.

> Dedektif Büro birimleri

/ Robbery&Homicide Division / Soygun-Cinayet birimi

/ Organized Crimes Division / Organize Suçlarla Mücadele birimi

> Üniformalı destek (Uniformed Support Division, USD)

/ Crime Scene Investigation / Olay yeri inceleme (Uzmanlık alanı: RHD)

/ Sokak polisleri (Uzmanlık alanı: OCD)

> CCU

/ Computer Crimes Unit / Siber suçlar birimi

Soygun-Cinayet masası: Soygun-Cinayet masasının dedektifleri tek bir olayı ilgilendiren, bireylerin hikayesine bağlı olan bütün faili meçhul suçları soruşturmaktadır. Vaka ayrımı yapılırken işlenen suçun bir senaryosu olup olmadığı kontrol edilir, dosyalar üzerinde serim-düğüm-çözüm tekniği uygulanır. Asıl ilgi alanları soygun ve cinayet dalları olmakla birlikte darp, gasp, tehdit, taciz&tecavüz, silahlı yaralama vb. pek çok vakada boy gösterirler. Cinayet dedektiflerinin genellikle saha içinde gizlenme ihtiyacı olmaz, bu yüzden kılık kıyafet tercihlerinde VCPD'yi temsil edecek şekilde polis resmiyetini ve imajlarını bozmamaları gerekir. Giyinecekleri sivil kıyafetler birbiriyle uyumlu kravatlı kombinler veya takım elbise olmalıdır.

Örnek: Cinayet Dedektifleri: Göster

Organize Suçlarla Mücadele masası: Sokak dedektifleri adı üzerinde organize suçlarla ve örgütlenmelerle ilgilenir. Eğer birbirini takip eden olaylar silsilesi varsa vakayı organize suç birimleri devralır. Vaka ayrımında olayın bir senaryosunun olmadığı ele alınır; zira sokak dedektiflerinin dosyalarında serim-düğüm-çözüm değil istihbarat odaklı bir ilerleme bulunmaktadır. Sokak dedektifleri sokaktan aldıkları istihbaratları dosyalarına işler ve güncellerler. Uyuşturucu ticareti, çeteleşme faaliyetleri, soygun çeteleri gibi birbiriyle bağlantılı suç yapılanmalarını takip ederler. Organize Suçla Mücadele masası dedektifleri gizli görevde özgür kılık kıyafet olmakla birlikte aktif gizli görev içerisinde değilse polis imajını tamamen bozmayacak pantolonlu kombinleri giyinebilirler.

Örnek: Sokak Dedektifleri: Göster

Olay yeri inceleme birimi: Olay yeri inceleme birimindeki memurlar cinayet dedektifi olmak için uzmanlaştırılırlar. Detaylı ve teknik olay yeri inceleme eğitimleri alırlar. İnceledikleri vaka alanları RHD ile aynıdır. Bu birimde asıl amaçları cinayet dedektiflerinin soruşturmalarına yardımcı olmak, onların peşinden koşturmak ve ihtiyaç duydukları zaman olay yeri incelemelerini üstlenmektir. Bunlara ek olarak saha içerisinde denk gelinen faili meçhul olayların incelemesini yapıp soruşturma başlatırlar, bir dedektif gözetiminde ufak tefek olayların soruşturmasını yürütebilirler. Tamamen üniformalı çalışırlar.
VICE Saha birimi: VICE saha birimindeki memurlar sokak dedektifi olmak için uzmanlaştırılırlar. VICE saha birimini GND'ye benzetebilirsiniz. İnceledikleri vaka alanları OCD ile aynıdır. Bu birimde asıl amaçları sokak dedektiflerinin soruşturmalarına yardımcı olmak, onların peşinde koşturmak ve ihtiyaç duydukları zaman istedikleri her türlü sokak istihbaratını onlara ötmektir. Saha içerisinde VICE birim koduyla bulunurlar ve çeteleşme bölgelerini gözlemlerler, bu bölgede dönen suçları raporlayıp dedektif masalarına istihbarat sağlarlar.
Siber Suçlar birimi: Siber suçlar biriminde görev alan personeller soruşturma işlerinin filizi olurlar. İnternet üzerinde işlenen suçların takibini yaparlar ve dedektiflerin peşinden koşturup onlara yardımcı olacak işleri üstlenirler. İnternet üzerinde dedektif soruşturmalarıyla ilgili kişileri araştırmak vb. görevleri yaparak kendilerini kanıtlar ve buradan siber dedektifliğe atanırlar.

4-) VCPD dedektifinin görevleri, yetki alanları, sahadaki işlevi
VCPD dedektiflerine veya üniformalı destek birimlerine karşın şu şekilde soru işaretleri oluyor: "hiç sahaya çıkmayacak mıyız? hep dosya mı yazacağız? dedektifler devriyede ne yapıyor?" tabii ki sahaya çıkıyoruz, tabii ki olaylara da gidiyoruz ve tabii ki devriyede bir şeyler yapıyoruz. Dedektiflere boşu boşuna yeni apoletler verilmiyor, aksi halde hiç apolet verilmezdi. Yalnız dedektifin yaptığı iş saha personellerinden biraz daha farklı olacak. Aklınıza takılan bunun gibi çoğu sorunun yanılgı olduğunu belirterek, aşağıda yazacağım yazıda her bir soruya yanıt vermeye çalışacağım.

> İşaretli devriye: Polis departmanı desenleriyle kaplanmış bildiğimiz polis araçlarıdır
> İşaretsiz devriye: Dışarıdan bakıldığında sivil görünümünde olan, bunun haricinde içeriden full ekipmanlı polis araçlarıdır
> Undercover devriye: Gizli görev olarak tabir ettiğimiz devriyedir. Stok halinde hiçbir polis ekipmanı bulunmayan düz sivil araçlardır. Göreve göre ekipman özelleştirmesi yapılabilir.

> LIMA: Tek kişilik standart devriye
> BECKETT: İki/üç kişilik standart devriye
> SIERRA: Denetim devriyesi (çavuş+)
> WASHINGTON: CSI-RHD birimleri için soruşturma devriyesi
> VICE: VICE-OCD birimleri için soruşturma devriyesi
> CHARLIE: CCU birimi için soruşturma devriyesi

İşaretli devriyeler (LIMA, BECKETT, SIERRA): Üniformalı destek birimleri için LIMA-BECKETT-SIERRA durumu aynen devam eder ve istedikleri zaman işaretli devriyeye çıkabilirler. Dedektif büro birimlerinde (yani kıdem almış dedektiflerde) sistem değişiyor. Bir dedektifin üniformasını giyinip devriyelere katılabilmesi için genellikle üniformalı başladığı günü üniformalı bitirmesi gerekir. Dedektifler saha eğitim görevleri (FTP, FTP CHECK) durumlarında ya da sahaya çok acil polis kuvveti ihtiyacında (yetersiz işaretli ekip sayısı) üniformasını kuşanıp saha devriyesine çıkıp olaylara yönelebilirler. Aynı şekilde sahadaki çavuş sayısı yetersizse Dedektif Süpervizörleri işaretli SIERRA devriyesine çıkarak saha ekiplerini denetim altında tutabilirler.

İşaretli devriye araçları sırasıyla Crown Victoria (LSPD), Dodge Charger (SFPD)'dir. SIERRA devriyeleri Ford Explorer (Ranger) ile yapılabilir.

İşaretli devriyeler (WASHINGTON, VICE, CHARLIE): Üniformalı destek birimleri adı üzerinde üniformalı çalışıyorlar. Bu yüzden birim devriyelerine de üniformalı çıkmaları gerekiyor. Üniformalı destek birimleri birim devriyelerine çıktıkları zaman suç soruşturmalarını yürütmeye devam ederler. Sahada yalnızca suç soruşturma çağrılarını (faili meçhul olaylar) ve acil durumları (KOD0) yanıtlayabilirler. Bunun haricindeki aktif saha olaylarına (kovalamacalar vb.) yönelmeleri yasaktır.

İşaretli devriye araçları sırasıyla Crown Victoria (LSPD), Dodge Charger (SFPD)'dir.

İşaretsiz devriyeler (WASHINGTON, VICE, CHARLIE, SIERRA): Dedektifler saha devriyelerine işaretsiz olarak soruşturma ekip kodları altında çıkarlar. Dedektfilerin gündelik vardiyası işaretsiz devriye altında suç soruşturma çağrılarını yanıtlayarak ve mevcut soruşturmalarını ilerleterek geçer. Dedektiflerin işaretsiz araçlarla saha aksiyonlarına en önden girmesi yasaktır zira işaretsiz araçların standart polis aracı gibi can güvenliği yoktur, bir kaza halinde dedektifler hayatını kaybedebilir. Kovalamaca, çatışma vb. her türlü aksiyona ihtiyacı olmadıkça girmemeli, eğer kendisini ilgilendiren bir konu varsa da en arkadan takip etmelidir. Dedektif süpervizörleri, SIERRA ekip kodu altında işaretsiz denetime çıktığında görevi dedektif denetimi olur. Sahadaki dedektiflerin soruşturmalarını denetler ve onlarla birlikte soruşturmaları yürütürler, suç soruşturmalarına liderlik sağlarlar.

Dedektiflerin işaretsiz devriye aracı Premier'dir. Dedektif süpervizörleri SIERRA devriyesine çift kabinli Rancher ile çıkabilirler.

Undercover devriyeler (VICE): Undercover devriye bildiğimiz tabiriyle gizli görevdir, dedektifler bu devriye kodunda polis kimliğini tamamen gizleyerek belli noktalara sızıntı yapabilir ve görevlerini daha ince yürütebilirler. Bir dedektif kendi başına gizli görev düzenleyebilmek için en az 2. kademede olmalıdır. Gizli görevler muhakkak anlık olarak çavuşlara raporlanmalı ve durum bilgisi geçilmelidir. Gizli görevlerin ekip kodu VICE'tır ve masa fark etmeksizin gerek görüldüğü halde gizli görev yapılabilir. Gizli görevlerde dedektiflerin kılık kıyafet kuralı serbesttir. Gizli görev konusu değişmekle birlikte dedektifler, gizli görev yaparken dikkatli olmalıdır. Can güvenliği diğer bütün devriyeler arasında minimum seviyededir. Gizli görev öncesinde ihtiyacı olan özel ekipmanları kuşanmalı ve bu şekilde göreve çıkmalıdırlar.

Gizli görevlerde kıyafetlerle birlikte araç seçimi de tamamen özgürdür. Dedektifler, büroya bağlı sivil plakalı ekipmansız araçların herhangi birini teslim alıp&özelleştirerek undercovera ayrılabilirler.

5-) Dedektif Büro'ya katılım sağlamak ve kariyer gelişimi
VCPD'de dedektif büroya katılım sistemi ve kariyer gelişimi sıklıkla değişiyor. Örneğin ben dedektif büroya ilk katıldığımda CSI ve VICE'a başvuru ile girip RHD-OCD dedektifi olduğunuz, CCU'nun ise alt birim olduğu bir işleyiş vardı. Zamanla bu işleyiş değişti. CCU ana birim oldu, daha sonra başvuru sistemi kalktı, CCU bu kez basamak birimi oldu, sivil eğitim prosedürleri, CCU tekrar ana birim oldu... Bu sistem birkaç ayda bir sürekli değişti. Bu yazacağım maddeyi kendim en son uyguladığım dedektif büro davet sistemine göre yazıyorum, haliyle ilerleyen dönemlerde bu metin güncelliğini kaybedebilir.

Kariyer planlama aşaması: Bildiğiniz üzere dedektif büro 3 farklı branşta kariyer imkanını öne sürüyor; sokak dedektifliği, cinayet dedektifliği ve siber dedektiflik. Daha önceki maddelerde birimlerin ne işe yaradığından bahsetmiştik. Büroya katılmadan önce hangi alanda kariyer yapacağınızı iyi tartmalı ve seçmelisiniz çünkü dedektif büroya katıldıktan sonra olağanüstü bir durum olmadıkça biriminizde bir değişiklik yapılmaz. Şu durum olabilir, çift masa altında iki görevi birden size verebilirler. Bunun da olması için büro içinde ciddi personel eksikliği olması gerekir. Örneğin James Laverty RHD çıkışlı olmasına rağmen uzun süre boyunca çift masa programı altında OCD'ye de hizmet vermiş bir karakter. Lakin orjininiz yine katıldığınız birime ait olur, transfer edilmezsiniz.

CCU'ya katılım sağlamak: CCU, dönemsel personel ihtiyacına bağlı olarak motivasyon mektupları ile alım yapar. En kaliteli motivasyon mektuplarını hazırlayan personeller arasında eleme yapılır ve CCU'ya en uygun personeller birim daveti alır.

Üniformalı destek birimlerine (CSI-VICE) katılım sağlamak: CSI ve VICE, belirsiz dönemlerde, personel ihtiyacına bağlı olarak bünyesine alım yapar. Dedektif büro komutası istasyondaki bütün polisleri değerlendirir ve başarılı bulduğu isimleri istihdam programına davet eder. Bu istihdam programı bir çeşit süzgeç görevi görür ve üniformalı desteğe katılmadan önce son kez polisler burada sınanmış olur.

Dedektif Büro, üniformalı destekler istihdam programı ve davet kriterleri: Bu sistem benim en son uyguladığım dedektif büro davet sistemi oluyor. Dedektif büro için uygun görülen isimler istihdam programına davet edilip bir çeşit süzgeçten geçirilir, peki nedir bu istihdam programı?

İstihdam programı belirsiz dönemlerde belirsiz bir süreyle uygulanır. Dedektif büronun bir nevi kendi içindeki FTP süreci gibidir. Programa davet edilen polis memurları, farklı bir birimde görev almaya devam edebilir. Bu program süresince zaman zaman gerçek dedektiflerin yanında sivil görevlendirmeler alarak soruşturma performansları ölçülür ve dedektifler, istihdam ettikleri polis memurları hakkında rapor tutarlar. Böylece büro komutası, program boyunca davet ettiği polis memurunun dedektif büroya ayak uydurup uyduramayacağından emin olur. Dedektiflerin olumlu feedback yazdıkları polis memurları istihdam programını başarıyla bitirip varsa bulundukları birimlerden devralınarak üniformalı destek (CSI-VICE) birimlerine atanırlar ve bu birimler üzerinden kariyerlerini geliştirmeye devam ederler.

- Davet edilmek için en başta OOC oyuncu profilinizin mümkün mertebe temiz ve sorunsuz olması gerekiyor. (ooc sicil, yakın arkadaşlıklar, bulunduğunuz discord ortamları vb.) bunlar, başta bahsettiğim dedektif rolünün güven kriterlerinden ilki olur. Dedektif büroya davet edilen oyuncu, dedektif büro içindeki bilgileri mixlemeyeceği güvenini vermelidir.
- Devamında IC oynadığınız karakter profilinin sicil durumu ve hakkında pdstaff içinde not edilen uyarılar rol oynuyor. Sorunlu karakterleri kimse istemez.
- En başta forum aktifliğiniz önemli bir referans kaynağıdır. Dedektifin işi forumda biter, forumda girdiği raporlar okunur ve bu yüzden foruma hakim olduğunuzu göstermeniz (aktif ekran görüntüsü/rol paylaşımı, veritabanına düzenli ve özenli rapor işlemek vb.) sizi direkt 1-0 ileri atar.
- Karakterinizin saha içindeki vaka yönetme performansı önemli. Zira dedektifler, özellikle RHD dedektifleri, soruşturma bölgelerinde en yetkili personellerdir ve direkt OiC almalıdırlar.
- Saha içindeki soruşturma performansınıza dikkat edilir. Girdiğiniz sorgu ve ifade kayıtları bunların bir örneğidir.
- Dedektiflerin size referans olması (bu işi yapar vb.) önemlidir. Dedektiflere "bana referans olun" demek yerine ayak işlerine koşturun. İstekli olanları ve kendi önerilerini ayrı veriyorlar halihazırda, bana referans olun derseniz istekli diye yazılırsınız sadece.

Yeterli olmanıza rağmen aşağıdaki sebeplerden ötürü davet edilemeyebilirsiniz. Genellikle birimlerinizden kaynaklı sebeplerdir. Eğer birim kariyerinizi yakmayı veya uzun süre birimsiz kalmayı göze alırsanız, istifa edebilir veya birim başvurusunda bulunmayıp patrol devam edebilirsiniz.

- Bulunduğunuz birimde önemli bir rol oynamanız (birim lideri, süpervizör, şef vb.)
- Bulunduğunuz birimde size terfi verilmesinin planlanması.
- Bulunduğunuz birimde yüksek performans sergilemeniz, bundan ötürü birim liderinizin sizi birimde tutmak istemesi.
- Oyuncu profilinizin yeterli güveni sağlamaması.
- Ve tabii ki, siz dedektif rolüne uygun olduğunuzu düşünseniz bile aslında uygun olmamanız.

Bütün polis memurları dedektif büro daveti için değerlendirilir. Dedektif büroya davet edilmeksizin direkt birim atamaları yalnızca teğmen+ rütbelerin kararıyla yapılabilir, dedektif çavuşları atama için yalnızca öneride bulunurlar. Akademi birincileri direkt olarak istediği üniformalı destek birimine veya CCU'ya atanabilirler.

Dedektif büro katılım sürecinin sona ermesi ve ilerleyen dönemdeki kariyer gelişimi: Bütün bu aşamaları atlattınız; CSI, CCU veya VICE birimine yerleştiniz ve artık dedektif olmak için üniformalı hizmet veriyorsunuz. Üniformalı destek personelleri direkt dedektiflerin takibi ve eğitmenliği altında olurlar. Dedektiflerin işine ne kadar çok yararsanız (adı üzerinde destek birimi) o kadar çok adınız önerilir ve zaman içinde stajyer dedektiflik programına alınabilirsiniz. Stajyer dedektiflik programına alındıktan sonrası ise tamamen büro komutası (kademe 1+) tarafından takip edilirsiniz.

Bölüm II: Karakter Yapılandırması
(başa dön)

Önsöz
Bir dedektif karakteri oynamak istiyorsanız dedektif olana kadar geldiğiniz yolları, yaşadıklarınızı karakterinize iyice yutturmalı ve enjekte etmelisiniz. Karakterinizi nasıl oluşturduğunuz size kalmakla birlikte, mühim olan karakterinizi getirdiğiniz yere mutlaka sağlam bir mindset kurmanız. Çünkü dedektiflerin yaptığı iş hiç de öyle basitçe sindirilebilecek bir iş değil. Zaman geçtikçe alışmak söz konusu olamaz. Bir cinayet dedektifi olduğunuzu düşünün. Her gün işe geliyorsunuz, dosyaları açıp dosyalardaki insan cesetlerini görüyorsunuz. Bağırsakları vücudundan çıkartılmış cesetler, iğrenç cinayetler, kafası patlamış insanlar, dişleri sökülmüş ve işkence edilerek öldürülmüş mafyalar, psikopatlar ve seri katiller. Bunların hepsiyle siz uğraşıyorsunuz. Sahaya çıkıyorsunuz çünkü bir cinayet vakası geliyor, gittiğiniz cinayet vakasında küçük bir çocuk cesedine ellemek zorundasınız. O kız size bembeyaz gözleriyle bakıyor, kim bilir nasıl bir hayatı vardı, değil mi?

Martin Hart, yıllardır cinayet dedektifliği yapmasına rağmen artık kafayı yemeye başladığını ve bu işi kaldıramadığını söyleyerek dedektifliği bırakmıştı.

Dedektifin kimliği
Bu madde çoğunlukla ilk adımı atanlara hitap ediyor. Karakterinizi henüz oluşturmadıysanız, ilk adımınızı atacaksanız karakterinizin kimliğini yaratarak başlayın. Kimlik nedir? Karakterinizin yapıtaşlarından bahsediyoruz, "kaç yaşında? nerede doğdu? ailesiyle arası nasıl? kimle yaşıyor?" gibi temel soruların cevabını burada çözmelisiniz. Bu aşamanın dedektif karakteriyle doğrudan alakası yok, her karakterin kendine özel niteliklerinden bahsediyoruz. Karakter kimliğinizi dedektif olana kadar karakterinizi açmadan belirlemiş olmalısınız. Oynadığınız dedektifin gerçekten bir karakter olabilmesi için bir kimliğe ihtiyacı olacak. Karakterinizin kim olduğunu mutlaka belirleyin, öylesine bir karakterle olmayan bir derinlikle dedektif rolü yapamazsınız. Her şey gerçek bir karakteri oynamakla başlar.

Burada yaş konusuna parantez açmak gerekiyor. VCPD'de rol yaptığınız müddetçe, genel olarak karakterlerinizi yaşlandırmak sizin için mühim olacak. 21 yaşında polis departmanına girdiğiniz karakterinizin yine 21 yaşında teğmenlik yapması hiç mantığa oturmazdı değil mi? Dedektiflik açısından baktığınızda 1 yılını akademide, 1 yılını saha eğitiminde, 3 yılını apolet almadan önce geçirmiş, yine dedektif sınavlarıyla 1-2 yılını ezmiş bir Amerikalı polisin dedektif olana kadar en az 6-7 yılını heba etmesi gerekir. Bu verileri baz alarak 21 yaşında polis olmuş yeni bir dedektifin minimum 27-28 yaşlarında olduğunu yorumlayabiliriz. Dedektif için ideal olan 30 yaş civarıdır. Dedektif çavuşu için minimum 30'lu yaşların ortaları minimum baz alınabilir ve yine kıdemli çavuşa geldiğinizde, karakterinizi 40'lı yaşlarına vurabilirsiniz. Karakterinizi ciddi bir yaşlandırma mekanizmasına sokmasanız da kademeli olarak terfi aldıkça yaşlandırmanız mantıklı olacaktır.

Nedenler ve Sonuçlar
Yolun başında hedefleriniz için mantıklı neden>sonuç ilişkileri kurmalısınız. Neden polis oldunuz? sorusunun yanı sıra, neden dedektif oldunuz? sorusu da bu yolda önem taşıyacak ve daima yanınızda olacak. Dedektif büro tercihi diğer birimlerin aksine daha mantıklı bir neden içermelidir zira dedektif olduğunuz zaman hizmet kapsamınız baştan aşağı değişir. Diğer bütün birimler saha kuvveti olarak çalışırken siz dedektif olarak kendinizi araştırma alanında geriye çekileceksiniz. Diğer polislerle sizin yaptığınız iş aynı olmayacak. Suçla mücadele ederken suçu önleyen değil, açığa çıkartan tarafta olacaksınız. Karakteriniz dosyalarının arasında boğulacak, büyük bir sorumluluğun altına girecek. İnsanlarla sürekli etkileşimde olacak, normal polislere oranla bir sürü ceset görecek belki. Hatta bu cesetleri elleyip araştırmak zorunda kalacak. Velhasıl "dedektif" olmak için başlıca bir nedene sahip olmanız gerekiyor.

Şunu yapın bunu yapın demeyeceğim, bu adım sizin yaratıcılığınıza kalıyor fakat yazdıklarıma karşılık mutlaka "ben neden dedektiflik yapıyorum?" sorusunu cevaplayabilmeli karakteriniz.

Dedektifin kişiliği
Kişilik demişken her dedektifi tek bir rol kalıbına sokacağımızı sanmayın. Karakterlerimizi "karakter" yapan karaktere has kişilik özellikleridir. Her insanda olduğu gibi, karakterlerimizde de yaşanan olaylar farklı psikolojik etkenler bırakabilir. Kimi dedektif incelediği yüzlerce cinayet vakasından sonra "koy g*te girsin" diyerek daha yumuşak ve sevecen bir mizaca sahip olurken, kimisi de etrafa emir yağdıran bir kontrol manyağına dönebilir. Aldığı sorgularda espri yapıp ortamı yumuşatan bir dedektifi mi oynayacaksınız, yoksa "realist" kisvesiyle gezinip her vakada memurlara negatif yük veren somurtkan bir adamı mı?

Bu aşamada dikkat etmeniz gereken iki önemli husus var. Birincisi, geliştireceğiniz karakter kişiliğine bağlı kalma gerekliliğiniz. Bulunduğunuz ortamdaki en uygun rolü yapmaktansa, oluşturduğunuz kişiliği yani karakteri her alanda hissettirmeye bakın. Dışarıdan bakan birisi, karakterinizin mizacını anlayıp hissedebilmeli. "bu adam şöyle bir adam" dedirtmelisiniz karakteriniz hakkında. İkinci husus ise, dedektif karakterin ağırbaşlılığını korumanız gerekliliği. Evet ister komik, ister sert bir mizacı oynayın; karakter kişiliğine bağlılıktan az önce bahsettim zaten. Fakat dedektif rolü yapıyorsunuz. Artık belli bir konuma geldiniz ve bunun ciddiyetini de yeri geldiği zaman göstermelisiniz. Olayları tiye almayın ve karakterinizi cıvıtmayın, neyle ilgilendiğinizin bilincinde olun.

Dedektif statüsü ve yaşam standartları
Gelelim oynadığınız dedektif karakteri halk içinde koymanız gereken statüye ve yaşadığı hayatın kalitesine. Dedektif rütbesinin yani yaptığınız işin size sivil hayatınızda getirdiği bir statü yoktur, şayet iyi bir dedektifseniz yaptığınız işi mümkün mertebe insanlardan saklamaya başlamışsınızdır. Yapmadıysanız kendi adınıza sahte meslekler yaratmaya ve çevrenizdekileri buna inandırmaya başlamalısınız. Yine de sizi tanıyan ve dedektif olduğunuzu bilen insanların çerçevesinde pek hoşlanılan insanlar olmazsınız. Çünkü işiniz insanları gözetlemek, özel hayatlarını irdelemek. Bir suçu çözümleme yolunda dolaylı olarak veya doğrudan insanların mahremini karıştırıyorsunuz, gün içinde onları takip edip kimlerle görüştüğünü ne iş çevirdiğini öğreniyorsunuz. Hatta belki o gece kiminle düzüştüğünü görüyorsunuz. Hayatınızı karıştıran ve her adımınızı izleyen bir insandan hoşlanır mısınız?

Bunun dışında, dedektiflerin yaşam standartlarını ve gelirlerini gündeme alacağız. Birkaç paragraf öncesinde karakterinizin dedektif olması için kafadan 6-7 yılını heba etmesi gerektiğini dile getirmiştim. ViceRP evreninin realitesi ve VCPD açısından yaklaştığınız zaman dedektifler, çavuşlardan sonra en yüksek maaşı alıyorlar. Tam mesai yapmış bir dedektif günlük 4620$ kasasına ekleyebilirken, bunu ek gece mesaileri ile 6200-7000$ bandına çıkartabilir. Yani dedektif karakterinizin kullanacağı araca saatlik 192$ vergi limiti belirleyebilirsiniz. Doygun maaşının yanı sıra dedektif olana kadar karakterinizin birikim yapması halinde elinde bir miktar para olacaktır ve bu parayla şehir merkezine yakın apartmanlardan bir daire veya mütevazi noktalardan müstakil bir ev alarak değerlendirebilir. Totale baktığınız zaman dedektif olarak 2-3 yılını eskitmiş, düzgün bir ekonomik planlama yapmış karakterinizin yaşantısı üniformalı karakterlere göre daha prestijli bir hal -çok da abartmadan- alabilir.

Dedektifin özel hayatı
Şu konuda hemfikiriz, her insan farklı hayatlar yaşar. Burada karakterinize şöyle bir hayat yaşatın, bunu yapın demeyeceğim lakin karakterinizin yaşantısında dikkat etmeniz gereken şey dedektifin iş ve mental yoğunluğu. Dedektifler polis departmanında her zaman kilit roldedir, onların göreve ne zaman gideceği belli değildir. Dedektifin polisliği sivildir, sivil hayatı ise polistir. Mesaisi hiçbir zaman bitmez. Bir gece yatağınızda uyurken telefonunuz öter ve tatlı uykunuzu bölüp gitmek zorundasınızdır, çünkü faili meçhul bir cinayet söz konusudur ve herkes o cinayeti soruşturamaz. Bir gece sevgilinizle yemeğe çıkmak istersiniz fakat çıkamazsınız, çünkü amiriniz size ansızın undercover görevlendirme vermiştir. Gizli göreve herkes gidemez, siz gitmek zorundasınız. İşinizden çıktığınızda kızınızla vakit geçirmek istersiniz, onu kollarınızın arasına alıp havaya kaldırırsınız fakat gözlerinizin önüne o gün incelediğiniz küçük kızın cesedi gelir. O anı düşünürken kızınızla geçirdiğiniz zamanın kalitesi düşer.

Dedektiflik, her noktadan zor ve yoğun bir iştir. Bu mantaliteyi de sivil rollerinize ve hayat akışınıza lanse etmek zorundasınız.

Departman içindeki konumunuz
Vice Roleplay bazında konuşacak olursak, bahsettiğimiz gibi dedektif çavuşları hariç dedektif karakterlerin rütbe olarak bir dengi bulunmuyor. Bu, hiyerarşi bazında bazı soru işaretleri yaratsa da aslında uzun uzadıya düşüneceğiniz bir durum yok. Karakterinizin otoritesini siz belirleyeceksiniz. Karakterinizin yetkin olduğu yerler (soruşturmalar) ve yetkin olmadığı yerler (saha olayları) olacak. Dedektif karakteriyle normal bir polis karakterinin yaptığı iş aynı değildir, bu farklılıktan dolayı dedektifken kıdemli memur da olsanız şef de olsanız saygı duyulacak bir iş yapıyorsunuz. Tıpkı bir EMT ile bir memurun karşılaşması gibi; siz de saha içerisinde diğer memurlara saygı göstermeli, aynı saygıyı onlardan beklemelisiniz. Onlar saha kuvvetiyken siz arka planda soruşturma işini yürütüyorsunuz. Nasıl ki bir üniformalı sizden daha iyi sorgu alamayacak, olay yeri inceleyemeyecekse siz de bir üniformalıdan daha iyi taktik kuramaz, aktif saldırı yönetemezsiniz.

Özetle saygı gösterirseniz saygı görürsünüz, farklı işler yaparak aynı amaca koşuyorsunuz.

Dedektifin diğer sivillerle ve suçlularla iletişimi
İletişim kurmak dedektif karakter için en önemli hususlardan biri olarak öne çıkar. Burada yapılan en büyük hatalardan biri, karakterinizi karşı tarafa aşırı zayıf, ezik veya aşırı üstün, söz dinlemez bir tavırda yansıtmanızdır. İletişim kurarken nabza göre şerbet vermeyi becerebilmeli ve karşınızdaki kişiliğe göre şekil alabilmelisiniz. Bir olaya şahit olan sivilden ifade alırken onun içinde olduğu psikolojiyi düşünerek yaklaşmalısınız mesela, gidip karşınızdakini anlat diye darlarsanız korkutur ve konuşmasına engel olursunuz. Bunun yerine olayın sıcaklığını yatıştırmayı ve bunun eşliğinde olayı anlatmasını dinleyin. Veya 15-16 yaşlarında, sokakta uyuşturucuyla yakalanmış bir çocuğun sorgusuna girerken sanki bir çete elebaşını sorguluyormuş gibi "bla bla tarihli bla bla kişisinin sorgusu, dedektif laverty" diye girmeyin mevzuya. 16 yaşındaki bir çocuğa karşı aşırı resmi ve üstünlükçü davranarak nasıl bilgi alabilirsiniz ki? Çocuk muhtemelen o an yaşadığı olayın şokunda, muhtemelen ailesine ne anlatacağını düşünen bir panik halinde olur. Sizin ona karşı üstünlükçü davranmanız ise sadece işleri zorlaştırır.

Konu üzerinde mülakat bölümünde detaylıca konuşacağız. Yine de, iletişim kurarken karakterinizi tek bir kalıba sığdırmayın ve robotlaştırmayın.

Karakterinize inişli çıkışlı zamanları yaşatın
Her dedektifin kariyeri mükemmel ve başarılarla dolu gitmez. Soruşturmalarda hata yapabilir, karakterinizi rol akışına kaptırabilirsiniz ve bu yüzden karakterinizin kariyerinin dalgalanmasına neden olabilirsiniz. Resmi sorgu altında o gün kötü gününüzde olduğunuz için adamı tartaklar ve soruşturma yersiniz mesela, olabilir. Bunun rolünü yapmanız sizden bir şey götürmez, tam aksine ufkunuzu açar. James Laverty karakterimden örneklemeye devam edeyim; 3 kez şeflik, 2 kez dedektiflik ve 2 kez çavuşluk görmüş bir karakter. Bunların hepsi de kariyeri boyunca yaptığı hatalara dayanıyor. Aynı ay içinde tenzil cezası alıp terfi edildiği de oldu. Memur şefinden çavuşa zıpladığı oldu, kıdemli şeften kıdemli memura düştüğü oldu. Sayısız soruşturma geçirip açığa alındı ama bir şekilde görevine devam etti. Bir keresinde girdiği gizli operasyonda suça iştirakçi olup tutuklandı bile. Karakterinizi sıfır hata mantalitesine bağlamayın.

Dikkat etmeniz gereken şey rolünüzü badcopa kaydırmamak ve sorumluluklarınızı aksatmamak olmalı. Bunun dışında kimse sizi "rolde" hata yaptığınız için biçmez, ağır cezalar da vermezler.

Rollerinize katabileceğiniz detaylar
Daha sonra devamı gelecek

Bölüm III: Dedektif Büronun Kalbi, Dosyalar ve Dosyalama Teknikleri
(başa dön)

Dedektif büroya girmek isteyen oyuncuların sıklıkla ikilemde kaldığı konulardan birisi dosyalar ve dosyalama teknikleri konusu. Bu konuya ayrı bir başlık açmayı uygun gördüm zira dosyalar üzerine konuşulacak çok şey var. Sizi çelişkiye düşüren "sadece dosya mı giriyoruz?" sorusunu yukarıda açıklamıştım, onu alıntılayıp aşağıdaki konulara değineceğim;

> Soruşturma dosyası ne işe yarar?
> Soruşturma dosyası neden gerekli?
> Dosya hiyerarşisi nedir?
> Dosyayı nasıl oluşturacağım, nelere dikkat etmeliyim?
> Soruşturma dosyası nasıl yürütülür, püf noktaları
> Ekstra dosyalar; ekipman bildirim konuları vb.

Alıntı

VCPD dedektiflerine veya üniformalı destek birimlerine karşın şu şekilde soru işaretleri oluyor: "hiç sahaya çıkmayacak mıyız? hep dosya mı yazacağız? dedektifler devriyede ne yapıyor?" tabii ki sahaya çıkıyoruz, tabii ki olaylara da gidiyoruz ve tabii ki devriyede bir şeyler yapıyoruz. Dedektiflere boşu boşuna yeni apoletler verilmiyor, aksi halde hiç apolet verilmezdi.

1-) Soruşturma Dosyası: Nedir, neden gereklidir
Dedektif büroda açtığımız soruşturma dosyalarının savcılık tarafından onaylandığı ve ilgili makamlarca denetlendiği varsayılır. Biliyorsunuz ki dedektifin özel yetkileri olsa bile bu işin hukuksal kısımları oluyor ve realitye döndüğümüzde dedektifler, savcının izni olmadan vatandaşın hayatını ihlal edemiyor (böcek yerleştirme, telefon dinleme vb. vb. teknik takip olarak adlandırdığımız durumlar örnektir) ediyorsa da bunu davada delil olarak kullanamıyor. Oyuna geri dönelim, soruşturma dosyaları öncelikle bu reality mantığını sağlamak için açılıyor ve dedektiflerin soruşturmalarını hukuki düzlemde yürüttüğünü kanıtlamak için kullanılıyor. Savcılık rolleri sunucuda yapılmadığı için soruşturma dosyaları VCPD yönetimince (dedektif çavuşları) incelenip, quest senaryolar biçiminde savcılık rolü sağlanıyor. Böylece yaptığınız dedektif rolünün kanunlara uygun ve hukuki sorun çıkartmadığını açtığınız soruşturma dosyalarıyla kanıtlamış oluyorsunuz.

Örneğin sadece dedektiflerin görebildiği özel bölümde, özel ekipman kullanımı bildirimi, özel bütçe kullanımı bildirimi gibi konular bulunuyor. Dedektifler bu konulara mülk aradıklarında, böcek kullandıklarında, telefon takip ettiklerinde, sivil plakalı araç(undercover) kullanımlarında, departmandan para aldıklarında vb. daha pek çok yetki kullanımında ilgili soruşturma dosyasıyla birlikte bildirim yapmak zorundalar. VCPD yönetimi bu bildirim konularını inceleyip, dedektifin yetkisini gereksiz kullanmadığını onaylıyor ve bunu da quest savcılık rolü altında adlandırıyoruz. Yani soruşturma dosyasının açılması, bir bakıma dedektifin gereksiz yetki kullanmadığını kanıtlaması ve kendini savunması için şarttır. Dedektiflere açılan IC-OOC şikayetlerin bıçak kadar keskin olmasının sebebi budur çünkü onay almadan hareket edemezsiniz. Ya yaptığınız işi yönetime onaylatmışsınızdır, ya da yediğiniz ilk şikayetten başıboş ve iletişimsiz takıldığınız için biletiniz kesilir.

Soruşturma dosyası açmadan yaptığınız bir soruşturma resmi olamayacağı ve denetlenmeyeceği için bu soruşturmalardan tutuklama yapamazsınız yani. Her bir soruşturmanın dosyası açılmalı, yönetim tarafından tutuklama talepnameniz incelenip onaylanmalı, gerekli savcılık questi sağlandıktan sonra buna göre tutuklama yapmalısınız. Soruşturma dosyaları hem realite mantığını sağlamak, hem de dedektiflerin başıboş takılmasını önlemek amacıyla muhakkak gereklidir. Bu da demek oluyor ki, büroya girdikten sonra attığınız her bir adımı soruşturma dosyaları ve bildirim konuları üzerinden bildireceksiniz. Yürüttüğünüz soruşturma dosyası sizin dayanağınız ve kendinizi savunmak adına deliliniz olacak.

2-) Soruşturma Dosyasının İskeleti: Ekibinizi kurun
Aldığınız bir cinayet vakasında olay yerine gidip CSI birimiyle birlikte inceleme yaptınız. Başka bir senaryoda, amiriniz sizi aradı ve bir sokak çetesi hakkında VICE bilgilerini kullanarak soruşturma dosyası oluşturmanızı istedi. Benzeri olaylar olabilir, olay fark etmeksizin soruşturma açarken ilk olarak soruşturmanızla ilgilenecek bir ekip kurmalısınız. Soruşturma ekibinde en az 2 kişi bulunmalıdır, bunlar direktör ve öncü kişilerdir. Aşağıda soruşturma dosyasındaki gayriresmi hiyerarşiyi ve görevleri paylaşacağım,

Soruşturma Direktörü: Soruşturma direktörleri bütün soruşturma işleyişinden sorumludur. Bu personel soruşturmanın denetim görevini üstlenir ve savcılıkla kontak sağlar (yani soruşturmayı takip eder, kanıtları ve raporları inceler, soruşturmanın ic-ooc bütün kurallara uygun yürütüldüğünden emin olup quest savcılık izinlerini sağlar) ve soruşturmada gözden kaçmış bir arıza çıkması durumunda oklar soruşturmayı takip eden, dedektifleri yetkilendirip yönlendiren soruşturma direktörüne çevrilir.

Soruşturma direktörü en az "Dedektif Çavuş" rütbesinde olmalıdır.

Soruşturma Amiri: Daha orta ölçekli soruşturmalarda görev alan soruşturma amirleri, soruşturma direktörünün yanı sıra olay akışının içinde ve soruşturma ekibinin başında durur. Direktör daha çok dosya denetimiyle ilgilenirken soruşturma amiri ekiple birlikte soruşturmayı yürütür ve ekibi sahada anlık olarak takip eder, ekibin yönlendirilmesini sağlar. Dosya hakkında toplantılar düzenleyip soruşturmanın organize edilmesini üstlenir, soruşturma direktörü ile kontağı sağlar.

Soruşturma amiri en az "Dedektif Kademe I" rütbesinde olmalıdır.

Soruşturma Şefi: Soruşturma şefleri stajyer dedektiflerin ve USD ekiplerinin yürüttüğü basit soruşturmalarda daha çok eğitmen&yol gösterici görevini üstlenir. Dedektif üst komutası dedektifleri takip ederken standart yetkili dedektiflerimiz de soruşturma şefliği görevini üstlenir, stajyer dedektiflerin-USD ekibinin dosyalarını takip eder. Alt ekiplerin soruşturmalarını hukuki çizgide yürüttüğüne emin olup olası durumlarda dedektif üst komutasıyla kontak sağlar.

Soruşturma şefi en az "Dedektif Kademe II" rütbesinde olmalıdır.

Soruşturma Öncüsü: Soruşturmaya ilk denk gelen, soruşturmayı hazırlayan ve soruşturma hakkında detaylı bilgisi olan yani soruşturmayı başlatan personellerdir. Soruşturma öncüsü olarak görev alıp, soruşturmasını takip etmek ve anlık güncellemelerden haberdar olmakla yükümlüdür. Soruşturma üzerindeki talepnameleri soruşturma öncüsü hazırlamalıdır, amirlerini soruşturma öncüsü bilgilendirmelidir. Organize brifinglerde yürüttüğü soruşturma hakkında konuşmayı üstlenir, ekibi bilgilendirir.

Soruşturmacı: Dosyada yalnızca soruşturmacı sıfatıyla görev alan ve dosyadaki yol planını soruşturan herhangi bir personel.

Geçmiş Soruşturmacılar: Soruşturmada geçmişte görev alan ve dosyadan ayrılan personeller, aldıkları görev ve ayrılma sebebiyle birlikte soruşturmaya not edilmelidir.

Ekibinizi kurduktan sonra, soruşturma öncüsü olarak dosya oluşturma aşamalarına geçmemiz gerekiyor.

3-) Dosyayı Oluşturmak: Dikkat edilmesi gerekenler
Anlattığım üzere dedektif büroda 5 birim var ve her birimin kendine özel soruşturma konuları, şablonları bulunuyor. Her birim farklı bir yasa üzerine yoğunlaşmış durumda ve kendine özel soruşturma yürütme teknikleri var. Cinayet alanı bireyler ve senaryolar üzerine yoğunlaşır, organize masa ise daha çok istihbarat ve olay kısmına yoğunlaşır. Bu yüzden birim bazında yapılması gerekenleri yazacağım. Daha önce hiç CCU dosyası oluşturmadığım için, CCU birimi bu maddede olmayacak.

a. RHD-CSI birimleri
Dosyaya giriş: Dosya içeriğinde giriş yaparken soruşturma ekibinizi yazdıktan sonra olay mahallerini gösteren sayfayı doldurmalısınız. Bu sayfada olay mahalleri, kronolojik olarak sıralandırılıp görsellerle desteklenir. Olay mahallerinde ne olduğunu, neden olay mahalli olarak kabul edilip inceleme yapıldığını açıklarsınız. Bununla birlikte soruşturmanın tipini de belirlemiş olursunuz (cinayet, kayıp, gasp, tecavüz etc.)

Bulgu ve ifadeler: Olay içeriği sayfasını açmadan önce bulguları ifadeler sayfasını doldurun. Bu sayfaya soruşturmada elde ettiğiniz kanıtları ve aldığınız ifade-sorgu kayıtlarını işlersiniz.

Olayla ilgili kişiler: Yine olay içeriğine geçmeden önce, olayla ilgili kişilerin olduğu sayfayı doldurun. Şüpheliler, mağdurlar ve görgü tanıkları, daha fazlası, olaydaki ana figürleri bu sayfaya işleyin. Gerekirse not bölümüne kişilerle ilgili işinize yarayacak notlar tutun.

Olay içeriği (Başlangıç): Dosyanın en katakulli kısmına geliyoruz. Bütün bu sayfaları doldurduktan sonra olay örgüsünü hazırlamaya başlayın. RHD-CSI biriminin dosyalarında, olay örgüsünü serim düğüm ve çözüm aşamalarıyla yazarız. Olaya giriş kısmında vakanın polis ekiplerine yani sizin elinize nasıl geçtiğini, olaya nasıl öncülük ettiğinizi ve neler öğrendiğinizi yazın. Gelişme kısmında, olayı ele alış aşamasından dosyayı açma aşamasına kadar yaptıklarınızı açıklayın (bunlar toplanan deliller, alınan ifadeler vb. olmalı) ve sonuç aşamasında kendi bakış açınızdan olayı yorumlayın.

Olay içeriği (Senaryolar): Olay içeriğinde polisle ilgili kısmını ve olay bilgisini paylaştıktan sonra senaryolar kısmına geliyorsunuz. Dosyanın en önemli kısmı senaryo kısmıdır zira alacağınız bütün sorgu ve ifadeler, yazacağınız iddianameler, dosya gidişatı senaryoya dayalı olarak gerçekleşir. Dosyadaki kanıt ve bulguları yorumlayarak olması muhtemel senaryoları yazın. Mesela olay yerinde gördüğünüz lastik izleri. John Doe'yu oraya gelip mi infaz ettiler yoksa oraya mı attılar? Etrafta kan izleri yok, muhtemelen John Doe başka bir yerde infaz edilip oraya atılmıştır. Tabii bu sadece bir parça, siz olayı başından sonuna kadar yorumlamalı ve suçun kim tarafından, nasıl, nerede, ne zaman, neden işlendiğini tahmin etmelisiniz.

Olay içeriği (Yol Planı): Bütün dosyanın değerlendirmesini burada yapıp, dosyayı ilerletebilmeniz için atmanız gereken adımları burada listeleyin. Yol planını detaylandırın, örneğin Jane Doe'nun ifadesi alınmalı şeklinde bir planınız varsa, kesin olarak sormanız gereken soruları plana ekleyin.

b. OCD-VICE birimleri
OCD ve VICE birimlerinin oluşturduğu dosyalar istihbarat odaklı olduğu için yüzeysel kalıyor. Bu birimlerin dosya işi kolay olup raporlama işi daha zordur. Hedef bölgeyi, organize örgütlenmenin faaliyetlerini ve tespit edilen üyelerini yüzeysel olarak doldurmanız ve soruşturma dosyanızı açmanız yeterlidir.

4-) Dosyayı Yürütmek
Dosyayı yürütmekten kastımız sadece dosya raporları olmayacak. Öncelikle dosya yürütme sürecinde kurduğunuz ekiple daimi olarak organize olmalı ve birbirinizden habersiz iş yapmamalısınız. Günün sonunda dosyadan geri kalırsanız yeniden güncel bilgilere erişmek zor ve kafa şişirici olacaktır. Bunun için soruşturma sahibinin öncülüğünde toplantılar düzenleyebilir ve sahaya çıkmadan evvel neler yapacağınızı planlayabilirsiniz, günün sonunda ise tekrar buluşur ve güncel bilgilerinizi tartışır yeni yol planınızı belirlersiniz. Unutmayın ki dedektif büroda ortaklık ve kimya çok sizi hep ileriye taşır, zira bu upuzun dosyalarla tek başına uğraşmak asla mümkün değil. Görev paylaşımı yapmakla birlikte ancak o uzun dosyaları yazabilirsiniz. Keza dedektif büroda yükselebilmiş karakterlere bakarsanız, hepsi birbiriyle uyumlu çalışabilen ve ortaklık ilişkileri olan isimlerdir.

Dosya raporlarına geçelim. İki branş da birbirinden farklı mantıklarla dosyalarını ilerletir.

a. RHD-CSI birimleri
Bu branş soruşturma uğraşırken uğraştıysa da dosya raporlama konusunda daha sakindir. Belirlediğiniz yol planı üzerine çalışın, gelişme kat ettikçe elde etiğiniz bilgileri dosya raporu olarak işlemelisiniz. Bu dosya raporlarının neticesinde soruşturma dosyanızı da sürekli güncel tutmalısınız; her raporun sonunda dosyanızı güncelleyip senaryoyu güncel bulgulara göre yeniden düzenlemelisiniz. Güncel yol planları oluşturmalı ve şüphelinize ulaşıp olayı açıklığa kavuşturana kadar bunu yinelemelisiniz.

b. OCD-VICE birimleri
İstihbarat raporuna giriş: Örgütle ilgili elde ettiğiniz istihbarat konusu hakkında açıklama yapın. Tarih, lokasyon, kişi gibi detaylarını mutlaka verip örgütün bulunduğu faaliyeti giriş aşamasında anlatın.

Olay örgüsü (Polis): Olay örgüsünün sizin gözünüzden nasıl geliştiğini anlatın. İstihbaratı neye göre aldınız? Denk mi geldiniz yoksa biri mi sizi görevlendirdi? Devriye süresince istihbaratı tamamlamak için neler yaptınız, hangi yolları izlediniz? gibi detaylarla kendinizi açıklayıp yaptıklarınızı anlatın.

Olay örgüsü (Kaynak): Elde ettiğiniz istihbarat konusu hakkında muhakkak olay örgüsünü anlatın. Silah ticareti gerçekleştiyse, bu ticaret nerede başlamış? Nereye gitmiş? Kimler ticareti sağlamış? Neden ticaret yapılmış? Hangi malzemeler takas edilmiş? Detaylar arttırılabilir, önemli olan işlediğiniz her bir istihbaratın güvenilir dayanağı olması ve olay örgüsüne bağlı kalması.

İstihbarat Bulguları: Bu istihbarata bağlı olarak, yazdığınız olay örgülerini destekleyecek bulguları ve ifadeleri raporunuza ekleyin, gerekirse muhbir görüşlerini alın. Kanıtları kullanarak verdiğiniz istihbaratın temelini sağlamlaştırmak zorundasınız.

İstihbarat Sonucu: Sağlanan istihbaratın sonucunda el koyulan silah, yapılan tutuklama gibi bildirileri varsa raporunuza ekleyin. Elde ettiğiniz bu istihbarat ileride ne işinize yarayacaksa yazın. Bir şüpheli elde ettiyseniz suç kodlarıyla birlikte dosyanıza ekleyin, bir operasyon gerekiyorsa talepnamesini yazın, tutuklama gerekiyorsa iddianamesini hazırlayın vs. vs.

5-) Bildiriler hk.
Birkaç madde önce bahsettiğim bildirilerden de söz edelim. Bu soruşturma dosyasını açmış olabilirsiniz fakat size özgürce yetki kullanabileceğiniz söylenmiyor. Bir dedektif yetkinizi kullandıysanız soruşturma dosyanıza bundan kesinlikle söz etmeli, daha sonrasında bölüm üzerinde açılan konulardan ayrıca bildirmelisiniz. Üç tip bildiri vardır:

Temel bildiriler: Bunlar özel ekipman kullanımı gibi bildirilerdir. Dedektif yetkinizin karşıladığı ve yapabildiğiniz şeyleri yaptıktan sonra ilgili konulara girip hangi yetkinizi neden kullandığınıza dair bir bildiri bırakmalısınız. Halihazırda dedektif özel bölümü açıldığında bu konuları görebileceksiniz.

Talepnameler: Dedektiflerin yetkisinin yetmediği fakat savcılıktan izin alabileceği şeyleri (mülk aramaları, teknik takip) talepname olarak hazırlayıp savcılığa (PD yönetimine) iletmesi gerekir. Biz bu noktada işi oyun mantığına yatırıp pratikleştirmek için bir izne ihtiyacımız varsa bu tarz konularda, anlık olarak çavuşlar ile IC-OOC kontak kurmanızı istiyoruz. Çavuşlar gerek görürse anlık izin sağlıyor ve rol akışı aksamamış oluyor. Yine de rolünüzü çeşitlendirmek adına talepname yazıp dosyaya ekleyebilirsiniz.

İddianameler: Bir kişiyi tutuklamak için net kanıtlarınız olmayabilir (kamera kaydı gibi) veya itiraf alamayabilirsiniz. Lakin soruşturma boyunca birçok kanıt toplayıp yeterli şüpheyi elde ettiyseniz tutuklama emrinin çıkartılması adına iddianame hazırlayıp soruşturma dosyanıza iddianamenizi işleyebilirsiniz. Bu iddianame VCPD yönetimi tarafından incelenir, eğer sağlam dayanaklar elde ettiyseniz tutuklama veya mahkeme yapılabilir.

Bölüm IV: Muhakeme Alanı, Sorgu ve İfadeler/Sözel Mülakatlar
(başa dön)

Eklenecek