İskoçya El Kitabı

[poarch]

İskoçya El Kitabı

İskoçya'ya dair her şey...

İçindekiler: GösterGizle

İskoç Viskisi
İskoçça
İskoç Eteği
Gayda

İskoç Viskisi/Scotch Whisky

İskoçya, su kaynakları bakımından en önde gelen ülkelerden biridir. İskoçya’nın yüksek dağlarında granit kayalarından süzülen kaynak sularının dünyanın en yumuşak ve kaliteli sularından biri olduğu söylenir. Suyun viskinin en önemli bileşeni olduğunu düşünürsek, İskoç viskilerinin yapımında bu kalitede bir su kaynağının kullanılıyor olması tartışmasız İskoçların en büyük sırrı.

İskoçya viskisi ile meşhur olduğu gibi aynı zamanda nefes kesici doğa güzellikleri ile de adından söz ettiren bir ülkedir. Denizin ve bol yeşilliğin sağladığı temiz hava ile kuzeyde olmanın yaratttığı serin iklim viskiler için kusursuz bir olgunlaşma ortamı sağlıyor. Fıçılara giren viskiler bu elverişli İskoçya ikliminde uzun sürede ve ağır ağır olgunlaşıyor. İşte bu da İskoç viskilerini özel kılan diğer bir faktör.

İskoç viskilerini farklı kılan son faktör olarak da İskoçya’da fazlaca bulunan ve birçok damıtımevinde arpaları kurutmak için kullanılan bitki kömürü “Turba"yı söyleyebiliriz. Turbayı kısaca çürümüş bitki kalıntıları ve yosunlardan oluşan siyah renkte süngerimsi bir taşın kömürü olarak tanımlayabiliriz.

Bu tanım ile turba kulağa pek hoş gelmemiş olabilir, fakat birçok viski severin (ben de dahil) çok hoşuna giden isli, dumanlı, füme ve ilaçsı notaların bu bitki kömürünün arpaların kurutulma aşamasında kullanılması ile viskilere geçtiğini belirtelim.

İskoç Viski Türleri/Types of Scotch Whisky

İskoç viskileri de kendi içlerinde farklı türlere ayrılır. Literatürde birçok İskoç viski türü bulunsa da bunların en çok bilinenleri Single Malt Scotch (Tek Malt İskoç) ve Blended Scotch (Harman İskoç) viskileridir.

Hayat Suyu/Water of Life

İskoçların viskiye hayat suyu demeleri “usquebaugh” yani Kelt dilinde “hayat suyu” anlamını taşıyan bu kelimeden gelmektedir. Viski üretilirken birçok işlemden geçmesi ve finalde az bir miktar viski elde edilmesi de bu ismi destekler niteliklerdir.

(Başlığı içeren kelimeler: İskoçya, viskisi)

İskoçça/Gaelic

İskoçça (Gàidhlig), Hint-Avrupa dil ailesinin Kelt dilleri koluna ait dil. Birleşik Krallık'a bağlı İskoçya'nın İngilizce yanında bir resmî dili.

İskoç dili bugün İç ve Dış Hebridler'de, Highlands bölgesinde ve Glasgow şehrinde konuşulmaktadır. Bugün İskoç dilini bilen herkes İngilizce de bilmektedir.

İskoç dili, İrlandaca ve Man dilinin yakın bir akrabasıdır. Bunun sebebi, 4. yüzyıldan itibaren İrlanda'nın kuzeyinden Skotların İskoçya’ya göç etmesi ve orada bundan sonraki yüzyıllarda gittikçe yayılan bir krallığı kurmasıdır.

2001 nüfus sayımına göre 58.652 kişi İskoç dilini konuşmaktadır. Bu, İskoçya’nın nüfusunun yaklaşık %1,5’idir.

Dış Bağlantılardan Gelen Alıntılar

dinlemesi en tatli, taklit etmesi en zevkli olan ingilizce aksani.
simdiye kadar cozebildigim kadariyla "ay" sesini "ey", "u" sesini "ü" gibi, r'leri rrrr gibi, o'lari da turk gibi telaffuz etmekteler, ne de iyi yapmaktalar.

burada hemen braveheart filminden replikler icra edesim gelir:
wallace'in babasi olmu$, amcasi gelmi$tir,
"-aym yorr annkıll, arrrghaaaayylllll..., yu hevv dhıı lukk off yorrr mathrrrrr..."
"-i am your uncle argaill. you have the look of your mother."

bu dilin bir gaelik olanı bir de cermen olanı vardır. kelt dili olanın aynı irlandaca, gaelce gibi ingilizce ile uzaktan yakından alakası yokken, cermen dili olansa ingilizceye oldukça yakındır. üst düzey ingilizce bilen biri çok büyük oranda anlayabilir bu dili.

(Başlığı içeren kelimeler: İskoçya, İskoçça)

İskoç Eteği/Kilt

Kilt, İskoç erkeklerinin giydiği etek.

İskoçya'da düğün ve balo gibi özel günlerde giyilen bu etekler aslında ulusal gururun ve aile/klan ilişkilerinin önemli bir sembolüdür.

Düğün ve balo gibi özel günlerde giyilse de, ulusal gururun ve aile/klan ilişkilerinin önemli sembolüdür kilt. İskoç kostümü; ceket, yelek, gömlek, kravat, kilt, kilt iğnesi, dize kadar yün çorap, kurdele ve hafif takım elbise ayakkabılarından oluşur. Ayrıca kilt İskoçlar için gücün, romantikliğin ve dramatizmin de en büyük sembolüdür.

Klanlar/Clans


MacKenzie Klanı

MacTavish Klanı

Üstteki örnekler gibi, her klanın kendine özel kilt desenleri, rengi ve sembolü vardır.

(Başlığı içeren kelimeler: İskoçya, Etek,Kilt)[/spoiler]

Gayda/Bagpipe

Gayda, kamıştan yapılmış çift düdük ve tulumdan oluşan, tiz sesli, nefesli bir çalgı. Trakya, Bulgar, Makedon ve İskoçların millî çalgısıdır.

İskoç gaydası ve İrlanda savaş gaydası en bilinen gayda türlerindendir.

Kuzeydoğu Anadolu’da tulum, dankiyo (Rumca), tsimpona (Latince), guda (Lazca) adlarıyla da bilinen, sürekli pes ses veren ek boruya (ing. drone) sahip olmayan çeşitlerinin yanı sıra Trakya ve Balkanlar'da da gayda adıyla bilinmektedir. Macaristan'da 20. yüzyılın başlarında Meleyen Keçi adlı yapılan bir türü vardır. Bu alette körük kol altına alınır. Oğlak derisinden yapılma tulumu şişirmek için tulumun içine hava pompalanır. Bir kamışı bulunan kıvrımlı borudan, dem sesinde sürekli pes bir ses çıkar. Tulum, bunun yanı sıra çifte dedende bulunan çift kamışa üfürme yapar. Çifte dedende melodi çalmaya olanak veren parmak delikleri vardır. Fransa'nın Bretanya bölgesinde koyun postundan yapılan basit bir gaydadır. İlk önce üfleme borusundan üflenerek tulum şişirilir. Ardından dem borusuyla dedeni seslendirmek için bu tulum sıkıştırılır. Bu tür gaydalara Asya, Afrika ve Avrupa'nın her yerinde rastlanır. Eski tulumun sesi İskoç gaydalarından rahatlıkla ayırt edilebilir.

Gayda Türleri/Types of Bagpipe

•Guda (Rize - Artvin)
•Bock (Çek Cumhuriyeti)
•Dankiyo (Trabzon)
•Cimpoi (Romanya)
•Duda (Macaristan - Polonya)
•Koza (Polonya)
•Diple (Hırvatistan)
•Tulum (Türkiye)
•Tsambouna (Yunanistan - Oniki Adalar)
•Askambandoura (Girit)
•Gajdy (Polonya - Çek Cumhuriyeti - Slovakya)
•Gaita (İspanya)
•Surle (Sırbistan - Hırvatistan)
•Mezoued/Zukra (Kuzey Afrika)
•Bagpipe (İskoçya)

Dış Bağlantılardan Gelen Alıntılar

iskoç milletinin ulusal çalgısı, tulum türevinden. tuluma oturtulmuş dört düdük ve bi üfleme borusundan oluşan gayda çalınırken “koyun şişiriliomuş” hissi uyandırır bende. düdüklerden ikisi zurnanın en pes sesinden bir oktav, üçüncüsü iki oktav daha aşağı ses verir. dier düdüü de siz bulun bakalım. [okuycuyu oyunla teşvik etme]

tarihte savaş aleti sınıfına sokulup yasaklanan tek müzik aleti. iskoçlar gaydayı, özellikle savaşa giderken savaşçılarının cesaretini arttırmak ve çevre klanlara savaşa gidildiğini haber vermek için kullandıklarından ingilizler kılıç gibi savaş aletleriyle beraber bu enstrümanı da iskoç halkına yasaklamışlardır. ama kim takar ingilizleri.

(Başlığı içeren kelimeler: Gayda)

[Ronnie]

Öyle güzel anlatılmış ki,can çekmemesi elde değil   

[the batuhan batrix]

2030 hedefimde İskoçya'ya taşınmak birinci sırada, bunu yapacağım. Edinburgh'da yaşayacağım, 10 yıl öncesinde bunu öğrenmem iyi oldu, oradaki yaşamımda "hayat suyu"ndan içeceğim mutlaka... Çok iyi rehber, tebrik ederim. 

[rencito]

.

[hachiroku]

Doğru

[poarch]

Ayrık ayrık olmalarının yerine hepsini bir konuya topladım.

[zift in kift]

yararlı rehber, eline sağlık

[compass]

Güzel.

[Vestri]

Güzel, elinize sağlık.

[Death]

Bu konunun bu kadar az yanıt alması üzdü açıkçası, birçok rehberden daha yararlı olduğunu düşünüyorum.