Eski Türk Ezgileri Ve Gırtlak Müziği Sanatı

[Acero]

[Acero]

[koli]

Tengri biz menen, esenlikler.

[Acero]

1

[Acero]

Tuva Cumhuriyeti'nin Müzik Grupları;

ALASH

Alash'ın müzisyenleri Bady-Dorzhu Ondar, Ayan-ool Sam ve Ayan Shirizhik'tir. Başlangıçta Changy-Xaya olarak adlandırılan grup, 1999'da Kyzyl Sanat Koleji'nde kuruldu ve yerleşik geleneksel topluluk haline geldi. Bu müzikal keşfin sonucu, müzisyenlerin memleketi Tuva'dan geçen Alash Nehri'nden adını alan Alash topluluğudur. Alash, kuruluşundan bu yana birkaç personel değişikliği geçirdi. Alash, 2004'te Uluslararası Xöömei (gırtlak şarkısı) Sempozyumu yarışmasında birincilik ödülünü kazandı.

Chirgilchin

Chirgilchin, Tuva dilinde "gündüzün sıcağında havanın dansı" veya "mucize" anlamına gelir, geleneksel Tuva müziği icra eden bir Tuva müzisyenleri grubudur. 1996 yılında kurulmuştur. Grup Igor Koshkendey, Mongun-ool Ondar, Aldar Tamdyn ve Aidysmaa Koshkendey'den oluşuyor. Igor Koshkendey 1998, 2000 ve 2002'de Uluslararası Gırtlak Şarkı Yarışması'nda Grand Prix'i kazandı. Şarkıcı Vladimir Oidupaa'ya özgü bir kargyraa türü olan Oidupaa stilinde uzmandır. Mongun-ool Ondar 1992 Uluslararası Gırtlak Şarkı Yarışması'nda Grand Prix'i 16 yaşındayken kazandı. Altı farklı gırtlak şarkı stilinde ustalaştığı biliniyor ve kendi stilini icat etmek için çalışıyor. Mongun-ool, Oleg Kuular'ın öğrencisidir. Aldar Tamdyn ünlü bir enstrüman yapımcısıdır ve grubun kullandığı tüm enstrümanları kendisi yapmaktadır. Aldar, Tuva'daki Uluslararası Halk Müziği Festivali'nde En İyi Enstrümantalist ödülünü kazandı. Şu anda Ulusal Tuva Geleneksel Enstrümanlar Orkestrası'nın direktörüdür. Aidysmaa Koshkendey, Chirgilchin'in tek kadın üyesidir ve Tuva'da birçok farklı vokal yarışmasını kazanmıştır. Anderson'ın Homeland albümünde avangart sanatçı Laurie Anderson ile işbirliği yaptılar. Menajerleri, başka bir Tuvan müzik grubu olan Huun-Huur-Tu'nun eski üyesi ve bu gruptan Sayan Bapa'nın kardeşi olan Alexander Bapa'dır.

Huun Huur Tu

Huun-Huur-Tu Moğolistan-Rusya sınırında bulunan bir Rus federatif cumhuriyeti olan Tuva'dan bir müzik grubudur. Müzikleri, şarkıcıların hem bir notayı hem de onun üst tonlarını söylediği gırtlak şarkısını içerir, böylece aynı anda iki veya üç nota üretilir. Üst ton bir flüt, düdük veya kuş gibi duyulabilir, ancak yalnızca insan sesinin bir ürünüdür. Grup, öncelikli olarak igil, khomus (Tuva çene arpı), doshpuluur ve dünggür (şaman davulu) gibi yerli Tuva enstrümanlarını kullanır. Ancak, son yıllarda grup, gitar gibi Batı enstrümanlarını seçici bir şekilde dahil etmeye başladı. Huun-Huur-Tu'nun müziğinin özü temelde yerli Tuva halk müziği olsa da, Batı enstrümanlarını ve elektronik müziği dahil etme konusunda da deneyler yapıyorlar.

Yat Kha

Yat-Kha, vokalist/gitarist Albert Kuvezin liderliğindeki Tuva'dan bir gruptur. Müzikleri, Kuvezin'in kendine özgü kargyraa boğaz şarkı söyleme stili olan kanzat kargyraa'yı içeren Tuva geleneksel müziği ve rock'ın bir karışımıdır. Yat-Kha, 1991 yılında Moskova'da Kuvezin ve Rus avangart, elektronik besteci Ivan Sokolovsky arasındaki bir iş birliği projesi olarak kuruldu. Proje, geleneksel Tuvan halk müziğini post-modern ritimler ve elektronik efektlerle harmanladı. Kuvezin ve Sokolovsky turnelere çıktı ve festivallerde çaldı ve sonunda Moğol yatgası ve Çin guzhengine benzeyen küçük bir Orta Asya zitheri türünü ifade eden "Yat-Kha" adını aldı. Kuvezin bunları gitarın yanı sıra çalıyor. 1993 yılında, General Records etiketiyle kendi adlarını taşıyan bir albüm yayınladılar.

Tyva Kyzy

Tyva Kyzy (Tuva'nın Kızları), Choduraa Tumat yönetiminde Tuva gırtlak şarkıları icra eden tamamen kadınlardan oluşan bir halk topluluğudur. Tuva'da tüm Tuva gırtlak şarkıları stillerini icra eden ilk ve tek kadın grubudur. Tuva tarihinde birkaç kadın gırtlak şarkıcısı olmasına rağmen, gırtlak şarkısı söyleyen bir kadının erkek akrabalarına zarar verebileceği ve doğum sırasında zorluk çekebileceğine inanılıyordu. Gırtlak şarkıcısı Soruktu Kırgızlarının annesi ve Tuva aktris Kara-Kys Namzatovna Munzuk'un kocasının büyükannesi olan Choldak-Kara Oyun, ineklerini sağarken, çocuklarına ninni söylerken ve bazen de Tuvan aragası içerken hayatı boyunca gırtlak şarkısı söyledi. Sovyet döneminde, Cumhuriyet festivalleri dışında kadınların sahnede performans sergilemesi nadirdi. Valentina Salchak, 1979'da halka açık bir alanda gırtlak şarkısı söyledi. Uluslararası Khoomei Sempozyumu'nun başlamasıyla kadınlar orada halka açık bir alanda şarkı söyleyebildi. Tyva Kyzy, 1998'deki kuruluşundan bu yana Avrupa ve Japonya'daki çok sayıda uluslararası dünya müziği festivaline katıldı. Ayrıca Ekim 2005'te Amerika Birleşik Devletleri'nde turneye çıktılar.

Otyken

Otyken geleneksel enstrümanlar, şarkı sözleri ve dilleri birleştirerek modern pop unsurlarını yerel folk müziğiyle harmanlayan bir Sibirya yerli müzik grubudur. 'Otyken', savaşçıların silahlarını bırakıp konuştukları kutsal bir toprak için Çulımca bir kelimedir. Otyken adı tarihte ilk kez, Türkiye Türkçesindeki kullanımı ile Ötüken, Büyük Hun İmparatorluğu'nun başkenti olarak bilinir ve Göktürkler'in kutsal yurdu olarak da Orkun/Orhun Orhun Yazıtları anıtlarında bulunan yazıtlarda geçer. Grup 2015 yılında Andrey Medonos tarafından kuruldu ve ilk albümleri 2018'de yayınlandı. Grup üyeleri Sibirya kökenlidir ve Krasnoyarsk Krayı'nın taygasındaki Çulım nehri boyunca uzanan küçük köylerde yaşarlar. Otyken'in üyeleri Çulım, Saha, Hakas, Ket, Dolgan ve Selkup Türk etnik kökenine mensup Sibirya bölgesinde yaşayan Türk halklarındandır.

Altai Kai

Altai Kai 1997 yılında Urmat Yntaev tarafından kurulan, Rusya Federasyonu Altay Cumhuriyeti'nden bir Altay folk grubudur. Grup adları Altay Folkloru anlamına gelir. Müzikleri gırtlaktan şarkı söylemeyi ve kopuz ve tovşur dahil olmak üzere birçok yerel müzik enstrümanını içerir. Müzikleri genellikle Altay'ın doğası ve tarihi hakkındadır.

[Acero]

Türklerin gırtlaktan söylediği müziği, Khomey/Hömey veya Kay olarak bilinir ve icracıya Kayçı adı verilir; burada icracı temel bir perdeyi mırıldanır ve aynı anda bu temel perdeye ait olan armonileri değiştirerek bir melodi yaratır. Ve üç ana türü ve alt türü vardır; başlıcaları:
Hömey: Geleneksel olarak daha yumuşak bir ses tarzıdır ve genellikle şarkıcının normal sesinin düşük-orta ila orta aralığındadır. Bu tarzda şarkı söylemek, kayaların arasında dönen rüzgarın izlenimini verir.

Sıgıt: Kelimenin tam anlamıyla 'ıslık', orta aralıklı bir temele sahiptir ve ıslığı anımsatan güçlü, flüt benzeri veya daha doğrusu delici armoniklerle karakterize edilir. Ayrıca yazın hafif esintilerinin, kuşların şarkılarının taklidi olarak da tanımlanır.

Kargıra: Neredeyse hırıltılı bir sese sahip olan, gırtlaktan müziği söylemenin daha derin bir tarzıdır.

[Acero]

Gırtlak Müziğine Nasıl Aşık Oldum?

Yirmi bir yaşındayım. Küçüklüğümden beri ilkokul, ortaokul ve lise dönemlerinde Türk tarihine aşırı ilgim vardı. Ders kitaplarının sonunda bulunan haritaları inceler, diğer özerk Türk devletlerine, bayraklarına, topraklarına bakıp derinlemesine incelerdim. Tarih ve inkılap derslerine, özellikle Orta Asya Türk topraklarının tarihine aşırı ilgi duyuyordum ve araştırmalarım bu yöndeydi. Ergenliğimde Türk tarihini, Türklerin ilk inançlarını derinlemesine araştırdım. Çok yaygın olan Türk müzik dalı olan gırtlak müziğini ise ağabeyim sayesinde keşfettim. O, sadece kamların (şamanların) olduğu ve onların gırtlak müziği söylediği bir videoyu izliyordu. Ben de o esnada izlediği videoya ve sese odaklandım. Sözlerinin çoğunu anlamasam da şarkıyı dinlerken adeta ruhumun içinde hissediyordum. Kanım kaynıyordu.

Dinlemeye devam ettikçe tüylerim ürpermeye başladı. Sözleri anlamıyordum ama ruhum sözleri duydukça ısınıyor ve hoşuma gidiyordu. Video’da kamlar (şamanlar) olduğu için ağabeyim, "İzlersen korkarsın ve bu olayları araştırma," demişti, sonra da askere gitmişti. Ben onu dinlemedim ve derin bir araştırmaya girdim. Türklerin ilk inancı olan Tengrizm'i böylelikle öğrenmiş oldum ve Türklerin efsane gırtlak müziğini de keşfetmiş oldum. Böylece kendime nadir bir hobi edinmiş oldum.
Ağabeyim ile birlikte izlediğim, Türk inancını ve Türk müziği olan gırtlak müziğini araştırmaya başladığım video;