 | ....... | Organize Suç:
Sözlük tanımı olarak suç, “yasaya aykırı bir eylem” veya “genel olarak kötü veya yasa dışı faaliyet veya davranış” anlamına gelir. Öte yandan organize suç, “genellikle uluslararası bağlantılarla ulusal ölçekte düzenlenen ve koordine edilen suç faaliyetleri” anlamına gelir. Organize suç, dünya çapında, kolluk kuvvetlerinin kritik bir endişesi olduğu kadar, mücadele edilmesi gereken bir sosyal sorundur. Organize suç, zayıf devletlerde ortaya çıkmakta ve alternatif bir güç kaynağı olarak devleti daha çok zayıflatmaktadır.
Dünyamız son birkaç on yılda yaygın ve ani siyasi, ekonomik, sosyal ve teknolojik değişiklikler gördü. Organize suç örgütleri, küreselleşme gibi bu değişimlerin yarattığı fırsatlardan, açgözlülüklerini ve güç hırslarını tatmin etmek için hızlı bir şekilde yararlanmaya başladılar. Bu örgütlerle bağlantılı şiddet ve sömürünün neden olduğu acı ve ıstırap açısından topluluklara ve bireylere maliyeti hesaplanamaz. Ayrıca bu suç örgütlerinin topluma verdiği zarar ve bunların işçi sendikaları, siyasi kurumlar, finansal piyasalar ve büyük endüstriler üzerindeki etkisi ölçülemez. Aslında tek başına ekonomik etkisine bakmak bile bu konunun önemini gösteriyor. “Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi, Küresel Organize Suç Projesi, Mali Suçlar Görev Gücü, küresel organize suçun yılda 1 trilyon dolara yakın kâr elde ettiğini tahmin ediyor”. Bu köşe yazısı, farklı ülkelerden örnekler vererek, organize suç sorununun niteliğini ve tarihsel gelişimini açıklayarak ciddiyetini gösterme girişimidir. Organize suçla aktif devlet müdahaleciliği ve gerekli kısıtlayıcı yasalarla mücadele edilmesi gerektiği tartışılacaktır. Bu noktaya gelebilmek için önce organize suçun tanımı ile başlanacak, daha sonra tarihsel gelişiminin anlatılmasına geçilecektir. Özellikle organize suç örgütlerine örnek olarak İtalyan-Amerikan Mafyasının gelişimine odaklanılacaktır. Son olarak, bu konuda yazılmış önemli kitaplar ışığında organize suç sorununu önlemenin yolları tartışılacaktır.
Daha önce de belirtildiği gibi organize suç, “genellikle uluslararası bağlantılarla ulusal ölçekte organize ve koordine edilen suç faaliyetleri” anlamına gelir. Organize suç örgütleri uyuşturucu kaçakçılığı, kara para aklama, kaçakçılık, şantaj, kumar, kaçakçılık, fuhuş, hırsızlık gibi yasa dışı faaliyetlerde bulunurlar. Mafia kelimesinin kökeni hakkında büyük bir tartışma olsa da genel olarak “Morte Alla Franciese Italia Annella” ifadesinin kısaltması olduğu varsayılmaktadır. “İtalyanca'da Cosa Nostra olarak da adlandırılan ve genellikle İtalyanca'da “bizim şeyimiz” olarak tercüme edilen Mafya, 19. yüzyılın ortalarında Sicilya'da gelişen organize bir suç kültürüdür”. Feodalizmden kapitalizme geçişte, giderek güç kaybeden feodal toprak sahipleri, kendilerini Fransız işgallerinden ve köylü isyanlarından korumak için Sicilyalı köylülerden oluşan bir grup silahlı adam örgütlemek zorunda kaldılar. Böylece Mafya, devletin zayıflığı ve Sicilya'daki köylü isyanları nedeniyle tehlikede olan toprak ağalarının denetimindeki yasadışı bir örgüt olarak kurulmuştur. Zaman içinde “bu faaliyet yoluyla, ortaya çıkan Mafya diğer toplumsal gruplardan daha fazla ekonomik ve politik gücü sağlamlaştırabildi ve kısa bir süre için tek güvenilir hukuk ve düzen kaynağı haline geldi”. Mafya kısa sürede bağımsız bir dernek haline geldi ve kendisi için çalışmaya başladı. Diğer organize suç örgütlerinin rol modeli olan Sicilya Mafyası, suç ailelerinden oluşmaktaydı ve hiyerarşik bir yapıya sahipti. Ailenin “Boss” adında bir patronu, bir alt patronu, bir consiglieresi(danışman), bir caporegime(alt personelden sorumlu kişi) ve birkaç asker, aile için çalışan ortakları vardı. ABD'nin hayaller ülkesi ve yeni dünya olarak kurulmasıyla birlikte İtalya başta olmak üzere birçok ülkeden Amerika'ya büyük bir göç başladı. “Birbiri ardına göçmen ve azınlık grupları, yeni toplumlarını adil bir hukuk, düzen, güç ve fırsat sistemi açısından eksik bulduklarında, Mafya çekici bir alternatif haline geldi”.
Organize suç Batılı ülkelerle (Japon Yakuza, Rus mafyası, Türk aşırı milliyetçi grupları vb.) sınırlı olmamakla birlikte, merkezinin önce Sicilya, ardından New York, ABD olduğu kuşkusuzdur. 1920'lerde İtalyan-Amerikan Mafyasının muazzam bir güç kazanmasına izin veren bazı özel koşullar vardı. Her şeyden önce, büyük göç dalgası nedeniyle New York'ta etnik temelli topluluklar ve mahalleler oluştu (İtalyan, İrlanda, Yahudi mahalleleri vb.). İkincisi, ABD büyük bir ekonomik kriz içindeydi ve insanları yasa dışı faaliyetlere ve mafyaya yönlendiren ciddi sosyoekonomik sorunlar vardı. Üçüncüsü, “Federal yetkililerin popüler olmayan 1920 tarihli Volstead Yasasını(Yasak Çağı olarak da bilinir) yürürlüğe koyma çabaları, ülke çapında ve uluslararası temaslarla yüksek düzeyde organize kaçakçılık çetelerinin büyümesini sağladı”. Volstead Yasası, ABD Anayasası'nda yapılan 18. değişikliğin uygulanmasını emretti ve "tüm niyet ve amaçlarla şarap, bira ve likör yasaklandı". Ülkede alkollü içecekler çok popüler olduğu için mafya kendini meşrulaştırma ve kaçakçılık yoluyla milyarlarca dolar kazanma şansı buldu. Böylece 1920'lerden itibaren mafya büyük paralar kazandı ve halk arasında sempati buldu. New York, Chicago gibi büyük şehirlerde Al Capone, Charlie “Lucky” Luciano, Frankie Yale, John Torrio gibi yeni mafya patronları ortaya çıktı ve mafya örgütleri çok güçlendi. 1970'li yıllara kadar kısmen yasa dışı eylemler gerçekleştiren bir örgüte üye olmayı suç haline getiren RICO Yasası gibi yasalar ve tanık koruma programı gibi programlar nedeniyle Mafya ABD'de çok güçlü kaldı. Bu RICO eylemi ilk kez Mafya'nın Omerta olarak bilinen ünlü sessizlik kodunu yenmeyi başardı. 20. yüzyılın ortalarında, Mafya'nın Amerika Birleşik Devletleri'ndeki birçok işçi sendikasına, özellikle de başkanı Jimmy Hoffa'nın garip bir şekilde ortadan kaybolduğu Teamsters'a sızdığı iddia edildi. Mafya'nın Jimmy Hoffa'nın ölümünü planladığına inanılıyor. Mafya'nın liberal Amerikan başkanı John Fitzgerald Kennedy'nin suikastına karıştığına dair bazı söylentiler de var. Bu örnekler kanıtlanmasa da devletin meşruiyet ve yaptırım gücünden yoksun olması nedeniyle mafyanın nasıl devlet içinde devlet haline geldiğini göstermektedir. James M. O'Kane'e göre 1970'lerden itibaren İtalyan mafyasının yerini diğer organize suç örgütleri almıştır. O'Kane'e göre bu gelişmenin diğer ülkelerden göç ve yeni etnik organize suç gruplarının ortaya çıkması ve İtalyan çeteleri arasındaki rekabet ve rekabet gibi bazı nedenleri vardır.
Organize suç, dünyadaki çoğu ülkede en popüler suç türlerinden biridir ve toplumlara ve bireylere çok büyük zararlar verebilir. “1993 yılının Şubat ayında, Rusya Devletleri Federasyonu'nun ilk seçilen başkanı Boris Yeltsin, “Organize suç, Rusya'nın stratejik çıkarları ve ulusal güvenliği için bir numaralı tehdit haline geldi... reforma ilgi" demiştir. Ayrıca, bu örgütlerin kazançları yasadışıdır ve yoksulluk, işsizlik, sosyal güvenlik vb. farklı sosyal sorunlara çözüm bulmak için kullanılabilecek devletin parasını çaldıkları kayıt dışıdır. Bu nedenle, organize suçla mücadele etmek hayati önem taşımaktadır. toplumda huzur ve istikrarı sağlamak. Organize suçlar topluma ciddi zararlar vermektedir. Organize suçlar nedeniyle vatandaşların gözünde devletlerin meşruiyeti büyük ölçüde azalmaktadır. Bu kuruluşlar, yoksulluk, işsizlik, sosyal güvenlik vb. farklı sosyal sorunlara çözüm bulmak için kullanılabilecek hiçbir vergi ödemeden yasadışı para kazanıyorlar. Mafya nedeniyle gençler uyuşturucu ve şiddet gibi zararlı şeylere bağımlı hale geliyor.
Uyuşturucu kaçakçılığı, kara para aklama, kaçakçılık, şantaj, kumar, fuhuş, hırsızlık gibi pek çok organize suç türü vardır. Özellikle uyuşturucu kaçakçılığı mafya için en karlı işlerden biridir. Uyuşturucu endüstrisinin yüksek düzeyde organize olmuş suç örgütlerinin hakim olduğu sıklıkla varsayılırken, bunlar nispeten az sayıdadır ve endüstri büyük ölçüde farklı işlevler etrafında örgütlenmiş daha küçük işletmelerden oluşmaktadır. Ayrıca Afrikalı-Amerikalı çeteler, mafya (İtalyan-Amerikalı mafya) vb. gibi birçok farklı organize suç grubu vardır. Bu tür suçlar ve örgütler, devletin meşruiyetini ve gücünü zayıflattığı ve kazanç sağladıkları için demokratik devletler için büyük tehdit oluşturmaktadır. Milyonlarca dolar karapara. Örneğin, Amerikan toplumuna yönelik en büyük tehdit, uyuşturucu kaçakçılığı ve kara para aklama etrafında şekillendi. Buna ek olarak, Volstead Yasası'ndan başlayarak çok etkili olan İtalyan organize suç gruplarının Amerikan toplumu için oluşturduğu bir diğer büyük tehdit. IOC grupları, onlarca yıldır eroin kaçakçılığına dahil olmuştur. 1980'lerde IOC uyuşturucu kaçakçılığını hedef alan iki büyük soruşturma, "Fransız Bağlantısı" ve "Pizza Bağlantısı" olarak biliniyor. Örneğin pizza bağlantısı, FBI'ın uyuşturucu savaşına girmesini işaret etti ve medyanın ilgisini, belki de devam eden ve önceki davalara göre hak ettiğinden daha fazla aldı. Bu ve diğer araştırmalar, diğer büyük uyuşturucu kaçakçılığı örgütleriyle uyuşturucu kaçakçılığındaki işbirliğini belgelemiştir. IOC grupları ayrıca yasadışı kumar, siyasi yolsuzluk, gasp, adam kaçırma, dolandırıcılık, kalpazanlık, meşru iş yerlerine sızma, cinayetler, bombalamalar ve silah kaçakçılığıyla da ilgilenmektedir. İtalya'daki endüstri uzmanları, dünya çapındaki suç faaliyetlerinin yıllık 100 milyar dolardan fazla olduğunu tahmin ediyor. Bazı ülkelerde organize suç örgütleri, faaliyetlerine verilen desteği artırabilecek ideolojik geçmişe de sahip olabilirler (Türkiye'deki PKK ve aşırı milliyetçi gruplar). Örneğin Türkiye'deki aşırı sağcı militanların eski üyeleri daha sonra mafya grupları kurarak şantaj faaliyetlerinde bulundular. Ayrıca, PKK hala uyuşturucu trafiğinden büyük paralar kazanıyor ve bu parayı yasadışı siyasi ve terör faaliyetlerinde kullanıyor. Organize suçlar, devlet otoritesinin tam oturmadığı ve bu gruplarla mücadele konusunda yeterli hassasiyet, kararlılığın olmadığı ülkeler için hala çok önemli bir sorundur.
Mafya ile ilgili bir diğer sorun da film, dizi ve romanlarda organize suç figürlerinin kullanılmasıdır ki bu da organize suçun popülaritesini ve meşruiyetini artırmaktadır. 1972'de pek çok Amerikalı, The Godfather'ı okuyup izliyordu, bunu kısa süre sonra Mafioso'nun ritüel törenlerini ve suç davranışlarını açıklamaya adanmış bir kitap ve film seli izledi. Gangster filmleri ve romanları sanatta bir tür haline geldi ve Robert De Niro, Al Pacino, Martin Scorsese gibi insanlar bu türün yıldızları oldu. Sanatta kısıtlama etik bir şey olmasa da, bu tür çalışmaların gençlerin mafya gruplarına sempati duyması ve organize suçların meşruiyeti üzerinde uyarıcı bir etkisi olması şaşırtıcı değil. Özellikle mafya filmleri gibi popüler kültür unsurlarının olduğu durumlarda, gençlik ile suç ve birçok gençlik alt kültürü tarzı arasında kaçınılmaz bir bağlantı olduğu için gençlerin faaliyetlerinin daha fazla kriminalize edilebileceği ileri sürülmüştür.
Son olarak, bence organize suç en ciddi suç türüdür çünkü bir ülkenin siyasi kararlarını, ekonomik politikalarını, sosyal yapılanmasını vb. etkileyen çok fazla güce sahiptir. İtalyan-Amerikan mafya örneği bize organize suçla mücadele etmek için şunu öğretiyor. Hükümetler gerekli kanunları yapmalı ve toplumsal sorunları çözmelidir. Organize suç, özellikle başarısız devletlerde alternatif bir güç merkezi ve adalet mekanizması kaynağı olarak güçlendi. Ayrıca organize suç, sosyoekonomik problemlerle güçlenmektedir. Gettolarda büyüyen yoksul gençlerin organize suç çevrelerine katılma eğilimi daha fazladır. Devlet ve özel sektör istihdam ihtiyacına cevap veremezse, o zaman insanların yaşaması için yasa dışı faaliyetlere ve organize suçlara bulaşmaları gerekecektir. Ayrıca kültürel alanla ilgili olarak; insanları mafya örgütleri kurmaya teşvik eden, suçluları kahraman gibi gösteren filmler, diziler yasaklanmalı. En önemlisi, insanlara demokratik bir şekilde öğretilmeli ve mafyanın alternatif bir adalet kaynağı değil, topluma zarar veren çok büyük bir hırsız ve katil olduğu öğretilmelidir. Barışçıl demokratik bir toplumsal yaşam ancak organize suçların ve genel olarak suçların ortadan kaldırılmasıyla sağlanabilir. Bu nedenle devletler ve sivil toplum örgütleri organize suçları yok etmek ve demokratik bir toplum yaratmak için birlikte çalışmalıdır.
|
Konu: Frank CARESI# (Okunma sayısı 99 defa)