GirişHaber ajansında rol yapmak istiyorsanız kesinlikle bir okumanızı tavsiye ediyorum. Direkt size gereken bilgiyi de başlıklardan seçerek okuyabilirsiniz. Elimden geldiğince tecrübelerimi, bilgilerimi aktarmayı denedim. Hatalı düşündüğünüz, değiştirilebilir ya da ek bilgileri bana özel mesaj yolu ile iletebilirsiniz. Unutmayın ki bu rehber size mükemmel bilgiler verip sizi şehrin en iyi habercisi, yayın organı yapmaz. Ekstra bilgiler, tavsiyeler katar sadece. Gerçekten işinizde iyi olmak için tavsiye ve bilgilerden dahası gerekir. Tecrübe gerekir. İçerisinde çoğu bilgiyi biliyor da olabilirsiniz. Benden izinsiz olarak alıntı yapılmasına sıcak bakmıyorum. Rehber gelişime açık.
1. Sakın Bunu Yapma!a) Eğer şirkette söz sahibi olmayan bir çalışansan şirketin geleceği, şirketin ilerisi eğer yüksek rütbeli bir çalışan olma şansın yoksa seni ilgilendirmez. Umrunda olmamalı. Şirketin geleceği için el altından insanlarla görüşüp, reklamlar ayarlayıp üst rütbelilerin, müdürünün gözüne girmeye çalışma. Unutma ki yaptığın işin övgüsü senin yaptığın şeyi ileten üst rütbeline gidecek. Sen sadece işin olmayan bir işi yapmış, ekstra çalışmış zavallı biri olacaksın. Yükselmek istiyorsan işini yapman yeterli. Yaptığın işlerin övgüsünü başkalarına bırakma!
b) İşletmelere, bölge halkına gidip "Reklam lazım mı?" "Biz bu işi yapıyoruz, çok iyiyiz." gibi kendinizi tanıtmaya çalışıp küçük düşürme! İnsanlara kendini yaptığın haber, yayınlar ile tanıt. Onlar sana reklam paketlerini, yayın paketlerini inceleyip gelsin. Sen değil! Bunu yapan müdür ya da düşük rütbeli kişi insanların gözünde hem kendisi adına hem de şirket adına kötü bir imaj bırakacak. Bu tarz kaba şeyler yerine kendini çok zor durumdaysan iğneleyerek gösterebilirsin. Mekan sahibiyle konuşurken "Burası daha çok dolabilir aslında. İyi bir reklam..." gibi söze girip bir bakarsınız bir reklam paketi anlaşmasına oturmuşsunuz.
c) Pazarlık yapma! Gerekirse iyilikmiş gibi göster! Birisi gelip senden bir reklam paketi istiyor, reklam paketini adama çıkardığında örneğin on beş bin dolar gibi bir ücret çıkıyor ortaya. Sonuçta on beş bin doların gideri reklamı yapacak olan, kamerayı tutacak olan, yazıları hazırlayacak olan çalışanlara gidecek. Adam senine pazarlık yapmak istiyor fakat bir dolar bile kısmaman gerekiyor belirlediğin fiyattan. Sertliğini ve imajını bozmadan reddetmen, hayır demeyi bilmen gerekiyor. Çok ısrarcıysa ve yaptığı iş gerçekten sana dokunduysa birazcık bir indirim yapıp "Bu sana özel bir şey değil, biraz vergilerden kıstım. Bir daha da böyle bir durum olmaz." tarzında ciddiliğinizi bozmamanız gerek. Eğer adamla kurban ineği gibi oturup pazarlığa kalkışırsan senin imajını ve yaptığın rollerin ciddiyetini bozar. (Yüksek bütçeli reklamlar hariç. Bahsettiğim şey bölgesel mekan reklamları, etkinlik reklamları. Yüz binlerce dolarlık anlaşmalar değil. Ciddi bir toplantı değil.)
d) Ciddiyetini bozma! Herkesle samimi olma! Ne kadar çok samimi olduğun birisi varsa ciddiyetin ve insanların gözünde iyi yönlerin o kadar çok düşer. Elinden geldiğince iş arkadaşlarını iş arkadaşı olarak tutmaya çalış. Herkesle kanka olmak zorunda değilsin.
f) Kişisel algılama! İş yaptığın insanlar senin geçen sene kanlı düşmanın olabilir, belki sokakta annene küfür eden birisi. Belki de dünyanın en kötüsü. Fakat sen şirket için oradasın, yaptığın anlaşmalar şirket için doğru değilse reddedersin, adamı sevmediğin için değil. Ayrıca sırf birinden oyun dışından gıcık alıyorsun diye gerçekten umut ve gelecek vaat eden bir teklifi reddedemezsin. Bu senin aleyhine olur, gerçekten seni ve şirketi çöküşe sürükler.
2. Bölge Ajansı, Kasaba Ajansı Ya da Daha Küçük Ajanslar İçinBu tarz yeni oturmaya çalışan, küçük bir ajans rolü yapıyorsanız bulunduğumuz rehberin çok uzağında ekstra bir rehber hazırlamamız gerekiyor. Fakat ben gene de bu rehberde yardımcı olmak adına bu tarz oluşumlar için kısa bir bilgi eklemesi yapayım. Daha küçük ajanslar, yeni oluşan şirketler genelde iki yönlü olur. Ya kendilerini tecrübesizlikten kasarak daha ciddi olmaya çalışır, ya da yeni olmanın getirdiği rahatlık ve boşlukla daha çok gevşek, rahat olurlar. Sayıları fazla olmaz, rehberde anlattığım bütün "yapma" kısımlarını kendileri genelde yaparlar. İmaj ve insanlara duruşunu takan yeni şirketler genelde daha dikkatli davranır fakat bir bölgeye hitap ediyorsanız gidip bir işletmeye "Size yüzde seksen indirimli bir reklam yapalım." demeniz sizin için çok da tuhaf kaçmaz. Büyük bir hiyerarşi olmaz. Hatta bazı bölgesel yayın organlarında, küçük ajans şirketlerinde aile çalışır. Ekstra 1-2 gerekli çalışan alınır. Bütçeleri çok kısıtlıdır. Karı koca olarak bu işle uğraşan, bildiğimiz insanlar bulunuyor. Büyük işler, anlaşmalar yerine daha ufak, bin dolar, beş bin dolar gibi küçük reklam paketleri ile size yardımcı olmaya çalışırlar. Büyük bir kitleye ulaşmazlar fakat bulundukları bölgede popülerdirler. (Malatya'da bulunan Vuslat TV örneğim. Malatya'da popüler fakat Türkiye içerisinde o kadar bir izleyici kitlesi yok.) Sizde bu tarz gevşek bir şirket rolü ile başlayıp, sayıca arttıkça ve anlaşmalarınız arttıkça şirket hisse değerini arttırıp daha büyük bir şirket binasına geçerek kendinizi yenileyebilirsiniz. Direkt Vice'nin sefiri rolü yapmaktansa TV ve habercilik olarak sıfırdan yukarıya bir çıkış sizin için daha eğlenceli olur. Başlarda kendi evinizden bile yönetebilirsiniz bu habercilik işini. Ayrıca il-legal basıncılık rollerine daha çok yakındırlar. Büyük şirketlerin kaybedecek çok şeyi olduğu için daha dikkatli davranırlar fakat bu tarz küçük oluşumlar rahatlıktan ötürü ekstra para geldiği sürece nereden geldiğinin önemi olmayabilir. Yalan, karalayıcı haberler ve muhalif bir haber işletmesiyle daha hızlı yükselebilirsiniz. Gerçek bir kitleye hitap etmiş olursunuz. Oldukça riskli bir habercilik yöntemidir.
3. Haber Ekibi İçin Muhbir Tarzı RollerEğer sokaklardan en hızlı şekilde haber almak, olacak olayları ve yaşanabilecek olayları öğrenmek için sokaklardan birileri ile iş birliği yapabilirsiniz. Bunu genel olarak müdür yapar fakat daha kaliteli haberler için düşük rütbeli bir çalışansanız eğer böyle bir iş birliği çok işinize gelir. Bilgi başına muhbirinize para öder, aldığınız bilgileri ister gidip kendiniz fotoğrafların, isterseniz de gidip müdürünüze bu haberi verip ondan övgüler alın. (Müdür yerine haber direktörünüz varsa onunla iletişime geçmenizi tavsiye ederim.) Bu olay bir yeri patlatma olabilir, birini öldürme ya da daha kötüsü. Bu gibi kötü durumların ilk haberi size geldiği için oklar size dönebilir. Bilgi aldığınız muhbirinizden kimliğinizi saklamanız sizin yararınıza olacaktır. Fakat bu oldukça zor olacağını unutmamanız gerekiyor.
4. Sivil HayatıEğer bir basın şirketinde çalışmak istiyorsanız elinizde olması gereken temel şey bu. Sivil hayatı. Eğer şirket harici rol yapacağınız bir çevreniz, takılacağınız bir bar, takılacağınız bir arkadaş ortamınız yoksa kesinlikle katılmanızı önermiyorum. Oyunda olacağınız aktiflik süresini sekiz saat olarak ele alalım. (Ki sekiz saat çok fazla arkadaşlar durmayın oyunda sekiz saat falan.) Sekiz saat oyunda olduğunuz zaman bir çalıştığınız basın ajansı size maksimum üç, mükemmel bir gün olsa dört saat rol çıkartabilir. Bu kadar. Bundan sonra yalnız bir adamsınız. Dört saat boyunca sıkılır, patlar, "Basın" sıkıcı der bir haftanızı doldurur çıkarsınız oluşumdan. Boşu boşuna bir haftanızı yok etmiş olursunuz. Hiç sivil hayatınız olmadan bu işe girişmiş, fakat rolleri beğeniyor ve yapmak istiyorsanız hemen kendinize bir sivil ortam bulmak zorundasınız. Sivil hayat her şey sizin için.
4.1 Sivil Hayatını Lehine KullanmakBunu kısa bir örnekle açıklayabiliriz. Sizin sürekli takıldığınız bir bar olsun ve siz yayın ajansında çalışan bir muhabir olun. Barda takılıp arkadaşlarınla eğlenirken bar konuşması olarak birisinin "Bugün şu herifleri darmadağın edeceğim! Ölümleri elimden olacak!" tarzında konuşmalarına şahit oluyorsunuz. Kameranızı, ses kayıt cihazınızı hazırlayıp adamları takip etmeye başlıyorsunuz. Adamlar dediklerini yapıyor, üç zenciyi silahlar ile ateş açıp yaralıyıp kaçıyor. Siz vatandaşlık görevinizi yapıp ASGH ve VCPD çağırıyor, hemen ardından fotoğraflarınızı alıyorsunuz.(Ben genelde önce fotoğraflayıp sonra çağırıyorum :d) Ne oldu? Son dakika yayını ve olayla alakalı bilgi&fotoğraflar. Çok geçmeden yapacağınız roller ile bu adamların ne yaptığını daha derine inip daha sağlam bilgiler edinebilirsiniz. Edindiniz, büyük bir suç örgütünü manşet yaptınız. Ne mi oldu? Artık Vice News bünyesinde çalışan bir "Haber Koordinatörü" rütbesinde bol maaş ve bol primli bir çalışansınız. Bu kadar basit. Artık size saygı duyuluyor. Artık sizinle toplantılara gidiliyor. Artık siz bir iş adamısınız. Bu kadar kısa sürede yükseldiğiniz gibi ününüz de arttı. Sizi şehirde insanlar tanımaya başlayacak. Sadece bir barda içki içtiğiniz için yükselmeniz dolardan hızlı oldu. (Polis sevgili yapmak çok klişe oldu yapmayın. Elinizde patlar.) Bazen de sadece o barda takılır, eğlenir ve çıkarsınız. Hep bir olay olacak değil ya, en azından sıkılmazsınız
4.2 Haber Arama!Aracına binip "Hey, Mark. Hadi gidip şehir yeterince büyük değilmiş gibi ülkeyi gezerek haber avına çıkalım!" yaparak (bkz: Hadi gidelim Osman.) yapıp tüm şehiri 1 saat gezip eline hiç bir şey düşmeyince kendinizden sıkılıp oyundan çıkmanıza, dizi izlemeye gitmenize gerek yok. Haber genelde sizin kucağınıza düşüyor zaten. Tek yapmanız gereken forumdan 2 dakika aktif etkinlikleri (Her gece bir göz atmanızı tavsiye ederim.) ve aktif reklamlara bakarken sivil hayatınızı yaşamak. Bunu yaparak sadece 10 dakika harcamış, her türlü haber&rol olanağını elinize almış oluyorsunuz. Ayrıca şanslısınız ki kucağınıza haber düşmenin üç hali oluyor böylece. Planlanmış etkinlik, aktif haberler, sivil rol esnasında ortaya çıkabilecek bir olay ya da durum. Sadece kendi rolünüze bakarak aynı zamanda şirkete zaman ayırmış olacaksınız böylece. Zamandan tasarruf. Ayrıca il-legal olaylar başlangıcında size bilgi vermesi için bir muhbir tarzında adam tutabilirsiniz kendinize. Tabi bunu kendinize tamamen güveniyorsanız yapmanızı öneriyorum. Zor olduğu kadar problemli de. Pahalı da bir yol olacak ayrıca il-legal muhbir. (Burada da belirteyim muhbir tutmak ile sevgili olup bilgi almak farklı. Lütfen sevgili yapıp ondan bilgi alıp durmayın. Bana saçma geliyor. Polis sevgili yapıp da bilgi almayın. Yapmayın yani xd)
5. Haber Yazarken Dikkat Edilmesi Gerekenler&İncelikler5.1 Başlık SeçimiSeçeceğiniz başlık olayın özeti olmamalı, olay hakkında en çarpıcı ve ilgi çekici bilgiyi öne sürerek sıkıcı bilgileri okutmalı. Yani bir polis kovalamaca haberinin başlığını "Polis Kovalamacası Başarılı/Başarısız Bitti" yazarsanız ben o habere tıklamam. Tıklamadan ne olduğu belli zaten. Verdiğiniz emek ve roller çöpe çıkar, aldığınız tıklanma sayısı yarıya iner. Onun yerine "VCPD Zor Zamanlar Geçiriyor." ya da direkt işin esprisine girerek "Çılgın Sharky VCPD'ye Yakalandı!" tarzında başlıklar koyarsanız alacağınız tıklanmanın iki katını alacaksınız. (Tıklanma sayısı büyük > başarılı haber. Tıklanma sayısı küçük > Başarısız, ilgi çekici olmayan haber.)
5.2 Yazı İçeriği & Yazarken Dikkat Edilmesi GerekenlerYazılara başlanırken tarih ile başlanmaz. 01.02.2020 tarihinde yaşanan... diye girdiğiniz haber yetersiz/olmamalı. Olabildiğince az ve yerinde kullanmanız gerekiyor tarih atacağınız yerleri. Yazının ortası tercihim. Yazılarda adam çok ünlü ya da büyük bir suçlu değilse isim kullanılmaz. D.A. şeklinde isim ve soy isim bir nevi sansürlenir. Unutmayın ki sizin yazınızı okuyarak insanlar bilgi ediniyor. Yani istemeden birilerini ünlü etmek istemeyiz. Bu durum suistimal edilir. Yazı başlangıcı olayın tamamının özetini içerir, ilgi çekici olur. Örnek: "Şu olay böyle oldu böyle bitti, bunlar yaşandı. Bu bu oldu. Bu öldü. Bu kaldı. Bu kadar sayı, bu kadar resmi bilgi. Detaylar aşağıda!" şeklinde olur ve detaylar başlıklar ile verilir. Genelde ilgi çekici ve daha önemli başlıklar daha yukarıda, daha az önemli olayların başlıkları daha aşağıya konur. Başlıkların hemen altına direkt o olay hakkında detaylı bilgi verilir. Varsa fotoğraflar ile desteklenir. Yazı içeriğinde ırkçı/argo ya da buna benzer kelimeler kullanılmaz. (Zenciler, pezevenkler.) Haber sıkıcı olmaması için araya süslü, boş kelimeler sıkıştırabilirsiniz. Bu yazıyı uzatır, güzel görünüş sağlar bununla beraber okunurluğu arttırır. Yazılar çok kısa olmamalı, çok uzun da olmamalı. En iyi şekilde olayı özetleyecek şekilde yazılmalı, abartılmamalı. Çok fazla "Ama, gibi, ya da, veya, gibi." tarzında kelimeler tekrarlanmamalı. Olabildiğince zengin ve bir kelime az kullanılmalı. Ve en önemlisi, yazım yanlışı ve noktalama işaretlerine dikkat edilmeli. Gerekirse yazdığınız haberi iki kere okuyun.
6. Polislerden Bilgi AlmakOlay hakkında en doğru ve güvenilir kaynak doğrudan VCPD personelleri oluyor genelde. Örneğin bir silahlı çatışma, yaralı sayısını öğrenmek istiyorsunuz ve bölge güvenli olmadığı için sizi alamıyorlar. Normal şartlarda VCPD binasına, lobisine gidip bir memur beklemeniz gerekiyor fakat bu genelde kimsenin gelmemesi, hüsran ile sonuçlanıyor ve ağlayarak haberi kendi bilgileriniz ile yazıyorsunuz. Bunun yerine bölgede bulunan polis memurlarının ağızlarını arayabilirsiniz. Olay yerindeki sivillere de aynı şekilde sorular yöneltebilirsiniz. Ne oldu ki? Bunun sebebi ne olabilir? tarzında sorular doğrultarak şanslıysanız bilgi alabilirsiniz. VCPD memurlarının bilgi verme yetkisi bulunmaz fakat genelde isimlerinin haberde bulunacağını düşünerek bilgi verirler. Fakat unutmayın ki VCPD personellerinin kelimelerinin sözlerinin "Basın Açıklaması" olarak geçebileceği için üstüne bir de yetkisi olmadan açıklama yaptığı için memurlar açığa alınır. Sizin açınızdan sorun olmaz fakat memurlar açısından sorun yaşarsınız. Bunu yayınladığınız için aranız bozulabilir, ayrıca kalitenizde küçük bir azalma olur. Haberlerde resmi personel ismi resmi olarak açıklama yapılmadığı sürece belirtmeyin.
7. Basın Kartı Ayrıcalığı, Ne İşe Yarar?Aslına bakarsanız basın kartlarının türleri vardır. Kolluk kuvvetlerine gösterebileceğiniz, basın toplantılarında kullanabileceğiniz tarzında birçok türü bulunuyor. Hatta günümüzde basın kartı istendiğinde birden fazla basın kartı isteniyor. Fakat sunucuda bu tarz bir şey olmadığı için biz en basitinden, her şeyi kapsayan bir basın kartı olarak ele alıyoruz. Kimlere, neye, ne zaman kullanabileceğiniz konusunda aşağıda başlıkları inceleyebilirsiniz.
7.1 Basın Kartı -VCPD İlişkisi & VCPD Karşısında Basın KartıSon dakika haberleri, acil olaylar, olağanüstü durumlar için "Basın Kartı" sahibi olan kişi VCPD'nin aktif bulunduğu, müdahale ettiği bir bölgede,basın zırhı, kaskı gibi gereçler takarak fotoğraflama ve son dakika haberleri için ulunabilir. Haber&şirket aracını normalde park etmesi uygun olmayan bir yere son dakika&fotoğraflama işlemi boyunca park edebilir. Acil fotoğraf durumları için durmaması gereken yerde durabilir. Kısacası basın kartına sahip olan birisi yapacağı iş için trafik kurallarını esnetebilir.(Bu olay sadece haber ve şirket araçları için geçerli. Kişisel araçlarınız tespit edildiğinde memurların size normalde kesilmesi gereken cezayı kesmeleri uygun görülür. Olası dava durumunda haksız duruma düşersiniz.) Polislerin çektiği şeritlerden geçebilir, basın kartını göstererek girmemesi gereken, haber niteliği taşıyan yerlere gelebilir.(Sadece son dakika tarzında haberler bitene kadar, bittiği an çıkmanız gerek.) Genelde VCPD sizi bölgeden uzaklaştırmak ister. Kendilerine kartınızı göstererek şerit dışında istediğiniz kadar çekim yapabilmekte özgür olduğunuzu, vali, bakan kararı olmadığı sürece kendisini oradan uzaklaştıramayacağını söylemeniz gerekiyor. Memur direnmeye devam ederse basının gücünü kullanın ve yaşananları kayıt alın.
7.2 Basın Kartı - Sivil İlişkisi & Sivil Karşısında Basın KartıFuarlar, topluluk toplantıları, spor etkinlikleri, ödül gösterileri, profesyonel konferanslar veya herhangi bir türde önemli etkinlikler için basın kartı size ekstradan geçiş hakkı sağlar. Sizlere özel bir bölüm açılabilir, bu tarz etkinliklere normalde gidilmesi gereken saatten önce gidip kamera bölgelerini ayarlayabilir, bölgeyi inceleyebilirsiniz. Etkinlik sahibi ile konuşabilir, gene basın kartınız sayesinde ayrıcalıklara sahip olabilirsiniz. Genelde basın kartına sahip olanlar etkinliklere ücretsiz girer, içindekilerden ücretsiz faydalanır fakat bu indirimli giriş şeklinde de sonuçlanabilir. Bunun yanı sıra halka kapalı toplantılar, açıklamalara da aynı şekilde basın kartınız sayesinde giriş yapabilirsiniz. Fakat elbette bunun için önceden bir başvuru ya da size bildiri geçilmesi gerekiyor. Bunu "VCPD Basın Toplantıları" ile örneklendirebiliriz.
8. Basın Personeli - Sivil Rahatsızlık Vermesi İş başı durumunda örnek olarak kamerayı tutarken ya da çekim yaparken kendini göstermek isteyen, bilerek kamera önüne geçen ya da mikrofona bağıran, seslenen olacaktır. Bu gibi durumlarda sakinliğini koruyup işi OOC katmadan oyun içerisinden adamı uzaklaştırıp, çekilmesini söyleyecek başlarsınız. Sizi takmadan devam ederse bölgede bulunan VCPD personellerinden yardım istersiniz. Eğer bölgede personel yoksa basın gücünüzden faydalanın ve adamın fotoğraflarını alın. OOC katmadan adamın ceza almasını sağlayabilirsiniz. Hem kavga da çıkmamış olur. Hem de size rol çıkmış olur. (Ben genelde polise verip manşet yapıyordum size de öyle öneririm örnek bir haber başlığım "Stanislav Bachev'e Hamam Böceği Saldırısı" eğlenceli oluyor.)
9. Yayın Tavsiyeleri & Yapılacak YayınlarBulunduğunuz basın oluşumuna göre yapacağınız yayınlar farklılık gösterebilir. Bulunduğunuz basın oluşumu eğer resmi, birilerine bağlı bir kanalsa "Örnek olarak Vice News. Valachi gibi bir çok şehir büyüğü bu kanalın yatırımcısı." salladığınız kişilere ve yayınlarınıza dikkat etmeniz gerekiyor. Bazen çok sıkıntılı durumlara düşebiliyorsunuz. Ayrıca bunun gibi resmi kanalların resmi bir imajı oluyor. Yani çıkıp "Son Dakika" haberleri ya da "Şu bu programları" haricinde (sabah programları tarzı eğlenceye dayalı minik programlar dahil değil) düşündüğüm sayıyı ilk bulana 5000$ hemen sms ya da işte gidip ne olduğu bilinmeyen rastgele bir sivil ile röportaj yapmanız, beni bul tarzında çöp etkinlikler yapmanız (kendi düşüncem) imajınızı ve resmi görünüşünüzü zedeler. Böyle yayınlar insanların ana chatini çok rahatsız eder, bilgi vermez, gereksizdir. Eğlendirdiği de söylenemez. Fakat tamamen eğlence üzerine açılmış bir oluşumsanız (örneği VCN) elbette bu tarz etkinlikler sizi sarsmaz, amacınız bu tarz şeyler yapmak zaten. Fakat kaliteye dikkat etmenizi öneririm. Beni bul (isminde bile hayır yok) tarzında kalitesiz eğlence yayınları kalitenizi düşürmekten başka işe yaramaz. Ama bu tarz kanallar röportaj vb. şeylerine daha elverişli olurlar genelde. Bar tanıtımları falan, takılırsınız.
9.1 Yayın Sırasında Dikkat!Yayında alacağınız konuğa söylemeniz gereken bazı yayın kuralları bulunur. Sizin de karşının da bunu iyi bir şekilde bilmesi gerekir. Yayında ırkçı söylenimlerde bulunmak, küfür etmek, birilerini karalamaya çalışmak ya da kanıtlı&kanıtsız bir şekilde suçlamalarda bulunmak kanalı sıkıntıya sokar. Size dava açılabilir, tarafınız tehdit alabilir ya da en kötüsü işinizden bile olabilirsiniz. Yayınları herkesin size kolaylıkla erişemeyeceği, mümkünse role uygun yerlerde ve şekilde yapmanızı öneriyoruz. Biz genelde eğer ayak üstü bir yayın yapacaksak haber arabasına mikrofonu kablo ile bağlama rolü yapıp haber arabasına birini bırakırdık. Haber arabası içerisinde sesi ve gidişatı kontrol eden kişi ile sürekli mikrofon elinde bulunan kişi irtibatta olurdu. Kablo sayesinde ses araca aktarılırdı. Böylece canlı yayını açabilirdik. Gidip bir barda dans ederken canlı yayın yapmanız non-rp bir hareket olacak, kalitenizi düşürecektir. Ayrıca yayın sırasında noktalama işaretlerine ve yazım kurallarına dikkat etmeniz gerekiyor.
9.2 Yayına Giriş&Çıkış YaparkenGenelde yayınların türleri olur. Program yayını, reklam yayını ya da haber, son dakika yayınları. En çok hata yapılan yer bu giriş kısmı olduğu için bu kısım çok önemli.
Program yayınlarında yayına giriş yaparken **Giriş Jeneriği** verildikten sonra eğer programın ilk bölümüyse kendinizi ve konukları 2-3 cümle ile tanıtmanızda sakınca yok, kendiniz hakkında minik bir hikaye bile anlatabilirsiniz. Fakat eğer programın iki, üç hatta daha fazla bölümlerinde giriş yaparken kendinizi uzun uzun tanıtmak yerine yapabileceğiniz en kısa girişi yapıp konuklar farklıysa tanıtıp yaptığınız olaya girmeniz gerekiyor. "**Giriş Jeneriği** Benim kim olduğumu biliyorsunuz, konuklara geçelim!" tarzında olmalı. Ayrıca çıkış yaparken de "Burası *** News, Ben Jacob Fabian, size iyi geceler diler!" tarz konuştuktan sonra jenerikle bitirebilirsiniz. Bunda bir sakınca yok.
Reklam yayınlarında kendinizi kesinlikle tanıtmamanız, direkt olaya girmeniz gerekiyor. Yapmanız gereken reklama odaklanmalısınız. Jenerik verdikten sonra verebileceğiniz bilgileri verip, yayını kapatmanız gerekiyor. "Ben Jacob Fabian, bugün sizinle başka bir bar reklamındayız." tarzında cümle tamamen yanlış. Çıkış yaparken de isim belirtmemeniz gerekiyor. Sanki reklamı bir radyo botu geçiyormuş gibi davranmalısınız.
Haber, son dakika haberlerini verirken kendinizi en kısa şekilde tanıtmanız gerekiyor. "Ben Jacob Fabian, burası Dillimore, şu olay şu oldu bu oldu bu bitti." dedikten hemen sonra yayını küçük bir bitiriş kelimeleri ile bitirmeniz gerekiyor.
10. İşin Teknik Kısmı - Haber Düzenlerken (Haber Ekibi&Personeliyseniz Önemli!)Bulunduğunuz yayın ajansının elbet bir haber paylaşma şablonu bulunur. Bu şablonu doldurur, kendinize göre şekillendirip gönderirsiniz haberi. Fakat bunun öncesinde haber fotoğrafı editi için CS6 ve Photoscape önerebileceğim tek programlar olabilir. Ölü, kan, vahşet, suçlu, polis, ambulans görevlisi ya da sivillerin yüzlerini, kendilerini sansürlemeyi Photoscape yoluyla çok kolay bir şekilde yapabilir, CS6 yardımıyla yazıları, adamları ya da istenmeyen bölgeleri kaybetmek için kolayca kullanabilirsiniz. Ayrıca fotoğraflara ekstra bir eklenti, kan efekti vb. verebilirsiniz. (Teknoloji çağındayız anahtar kelimeleri bile yazsanız çıkıyor youtubeye.) Bulunduğunuz ajans içerisinde bu işin rolünü yapan insanlar da bulunabilir. Yani sizin yapmanıza gerek kalmadan sizden fotoğrafları alır, fotoğrafların editini yapıp size atar. Genel olarak zaten ajansların çalışma şekli bu şekildedir. Fakat bilmenizde fayda var, priminizi paylaşmak istemezsiniz :p
11. Konuşma Dilinize Dikkat Edin!Bir olayda, yayında söyleyeceğiniz her söz çok önemli. Büyük bir tepki yaratabilir, çığ gibi size doğru gelmesine yol açabilirsiniz. Sözlerinizi dikkatli seçmeniz, yazdıklarınızı tüm Vice'nin gördüğünü unutmamanız gerekir. Her zaman herkese karşı nazik, anlayışlı, sabırlı ve gerekirse "Tamam." diyen eleman sizin olmanız gerekiyor. Elinizde büyük bir koz var. Siz bir basın personelisiniz! İşiniz direkt insanlarla. Eğer insanlara kötü/fevri davranır ve bu sebepten şikayet edilirseniz işten çıkarılmanız çok olası. (Kitlesel linç gibi problemler de var ayrıca.)
12. VCPD'den Korkma! VCPD Senden Korksun!Bir çok dizi&film içerisinde bulunduğu gibi gerçek hayatta da dikkat ettikleri, korktukları bir olay. Genel olarak bölge şerifleri, bölge amirleri ya da memurlar basının ağına takılmak istemez. Basının ve onun gücünden korkulur. Basının yayın üzerinden kendilerine, departmana söyleyeceklerini önemserler. Yayında bir "VCPD İnsanları Katlediyor!" "VCPD Bunu Yaptı!" "VCPD Şunu Yaptı!" görmek yerine kendileri hakkında hiç haber görmemeyi tercih ederler. Unutmayalım ki bir sürü iyi iş, iyilik yapıyor olabilirler fakat bir hatalarının basına ulaşmasıyla çokça sıkıntıya yol açabilir. Üstlerini kızdırabilir. Kısacası bir yanlış tüm doğruları götürebilir. Yani sizin silahınız kameranız. Siz onlardan üstünsünüz. Sizi korkutamazlar. Ayrıca unutmayın ki haberin yalanlığı&doğruluğu genelde linç edilirken önemsenmez. Basından korkma sebepleri de bu, basın bir çığ oluşturabilir. (korkmayın korkutun, sana öyle bir yalan haber yaparım ki aklın durur adam ol)
13. Blackmail (Şantaj)Elinizde büyük bir basın gücü var, kameralarınız ve çektikleriniz. Ünlü iş adamlarının kokain çekmeleri, belki bir partide bir polis memurunun birini taciz etmesi, belki de başka kötü bir olay. Bunu haber yapıp insanlardan tepki toplayabilirsiniz! Mükemmel bir haber. Fakat bekle, daha çok para kazanabilirsin. Belki o haberden maksimum üç bin, belki beş bin dolar prim alacaksın. Ama eğer polis memuru, iş adamına şantaj yaparsannn... Parayı kaldırmanın kolay bir yolu. İkili oynayabilir, üç dört kişiye bilgi satabilirsiniz. İl-legal basıncılığın ayrı bir örneği.
14. Rütbelere Göre Tavsiyeler&Yapmaları GerekenlerÖncelikle unutmayalım ki bir üye SA-MP sadece bir rütbeye izin veriyor diye birden fazla rütbeye sahip olmayacağı anlamına gelmez. Yani bir personel mantık dışına çıkmadığı sürece örneğin hem Yönetim Kurulu Üyesi olup hem Genel Müdür rütbesinde olabilir. Ya da hep Fotoğraf Departmanı içerisinde çalışıp hem de Reklam Departmanı bölümünde yardımcı olabilir. Ancak elbette mantık dışına çıkmadığı sürece. Tabi bu normal şartlarda bir şirkette nadir görülür fakat sonuçta bir oyun oynuyoruz ve tek bir rütbe, birim için sürekli bir rol çıkmıyor. Böylece sıkılmıyor insan.
14.1 Müdür İle Çalışan İlişkisi&Alt-Üst İlişkisiMüdür size göre çok üst bir yetki olacaktır. Çalıştığınız kurumun Yönetim Kurulu ile direkt bağlantısı olan ya da direkt içinde olan biri olacağı için saygın biri olacak. Kendisi size çok emir vermez, genel olarak başkasını kullanarak size ulaşır. Direkt olarak sizinle konuşmaz. (Eğer onun kişisel stajyeri&asistanı değilseniz.) Müdür ile arkadaşınız gibi konuşmamalı, saygı ifadesi içeren kelimeler ile hitap etmelisiniz. Müdürünüz size bir iş verdiği zaman "İşim var, zamanım yok, daha sonra, başka zaman, şimdi değil." tarzında cümleler kurarsanız unutmayın ki sizin prim ve maaşınızı verecek eleman o olduğu için bunu maaşınıza yansıtabilir, ya da gözünden düşebilirsiniz. Bu sizin bir üstünüz olan "Personel Müdürü" "Genel Koordinatör" gibi üst rütbeleriniz için de geçerli. Unutmayın ki onlar görmüş geçirmiş adamlar olacaktır. Şimdi yapmayacak olsanız bile "Evet, tamam. Hallediyorum. Olacak." tarzında olumlu etki bırakmanız gerekiyor. Diğer çalışanlar ile sıcak kanlı, daha samimi bir şekilde rol yapabilirsiniz. Onlarla eğlencelere gidebilir, etkinliklere katılabilirsiniz. Şirket içerisinde olacak etkinliklere kesinlikle katılmanızı öneririm. Aranızdaki soğukluk kalkar, yerine daha samimi bir hale gelir. Çalışanlarla samimiyet kurmanız sizin için daha sağlıklı ve eğlenceli olacaktır. Elbette dozunu kaçırmadan. Her çalışanın sizin yükselmenizde bir engel, bir sıkıntı yaratabileceğini, onunla rakip olduğunuzu unutmamak zorundasınız. Müdür ile de samimiyet kurabilir, iş dışı takılabilir, eğlenebilirsiniz. Fakat unutmayın ki bu her zaman işe yansıyacak, siz bundan olumsuz etkileneceksiniz. Tamamen rol için tercih meselesi. Unutmayın, orası bir şirket. Bir çalışma alanı. Ciddilik ile dalganın ortasını bulmanız gerek.
14.2 Rütbe Artışları Nasıl Olur? Ne Kadar Süreyle?Öncelikle "Bunu Yapma!" başlığının "a" şıkkında belirttiğim gibi sakın kendine düşmeyen şeyleri yapıp rütbe kazanmayı bekleme. Sadece o işin ilgilileri ve üst rütbelileri alacak o tebriği yaptığın iş her ne kadar yüksek ve karlı bir iş bile olsa. Tek yapman gereken işini yapmak. Haber direktörü müsün? Haberleri en iyi şekilde düzenle, insanlara en iyi şekilde sun. Yapabildiğinin en iyisini yap. Aktifliğini sürdür. Rütbenin ne zaman artacağı hakkında kimseyi rahatsız etme. (Zam isteyebilirsin müdürden fakat çoğu zaman reddedilir. Düzün bir gerekçeye sahip olmak zorundasın.) Üzerine düşen rolleri yapıp düzgün bir aktiflik gösterdiğinde, ayrıca oyun dışında toxic, herkesle kavga eden, ekip ruhunu, benden önce siz anlayışını bilmeyen, kanser bir oyuncu olmaman durumunda (bu özellikleri taşımaman önemli) eğer uygun görülürse bulunduğun konuma bağlı olarak rütbe artışı yaşarsın.
Eğer bulunduğun konum Personel Müdürü, Haber Direktörü gibi yönetim ekibinde bulunan, insanlara emirler verebilen bir rütbeyse zaten yükselmiş oluyorsunuz. Size uygun daha üst konumlarda daha iyi maaşlı bir işe sahip olmak için eğer o konum boş değilse belki aylar, belki haftalar beklemeniz gerekebilir.
Eğer bulunduğunuz konum daha düşük, haber ekibi, reklam departmanı gibi düşük seviye, emir alan bir konumdaysa yaptığınız işte öne çıkmanız, aktifliğiniz belirtmeniz gerekiyor. Etkinliklere katılmanız, hatta üst rütbeli bir kaç arkadaş edinmeniz gerekiyor. (bunu tavsiye etmem) Eğer diğer oyunculardan daha iyi olduğunuzu, daha iyi çalıştığınızı gösterebilirseniz ekip içerisinde gelişme yakalarsınız. Maaşınıza zam gelebilir, aldığınız primler artar. Fakat gene de bunu 1 hafta yapıp yükselmeyi beklemeyin. En yakın arkadaşım "Haber Ekibi" konumundan "Haber Direktörü" konumuna 1.5 ay gibi bir süre ile çıktı. Gene en yakın arkadaşım işini en iyi şekilde yaparken "Yayın Ekibi 3. Kademe Personeli" rütbesinden "Genel Yayın Yönetmeni" rütbesine tam 2 ay içerisinde ulaşabildi. Kısacası bu tarz işler oyun bile olsa uzun oluyor. Aktiflik sürekli olmak zorunda.
14.3 Tavsiyeler&RütbelerYönetim Kurulu Başkanı&ÜyesiŞirkette hisse sahibi nüfuslu abilerimiz/ablalarımız. Sizin olayınız çağrıldığınız zaman toplantılara katılmak(ki bu nadir falan olur, ne bileyim hisse satışı falan anca) ve tüm ajansı ilgilendiren toplantılarda söz hakkı sahibi olmak, değişikliklerde olur, olmaz oyu vermek. Kısacası meclis tarzı bir mekanda söz hakkı sahibi olduğunuz bir rütbe. Tüm şirket kaynaklarına sınırsız erişiminiz olur. (nadir kısıtlayıcı olabilir) Elinize kamera alıp fotoğraf çekip haber yapmaya ya da yayın yapmaya sakın çalışmayın. Yani, yapabilirsiniz tabi fakat sizin bir ağırlığınız var. O ağırlığı bozmamanızı öneririm. (bu rütbe genelde ajansta aktif olan kimsede olmaz, hisse sahibi, kuruluşta yardımcı olan adamların ismi köşede durur öyle. hiç ajansa da karışmazlar. genel olarak elbette. istisnalar olabilir.)
Genel MüdürAjansın iç ve dış yönetimini alırsınız. Büyük terfiler sizden geçer. Genel olarak hayatı telefon konuşmaları ve toplantılarla çürür. Eline kamera alıp yayın yaptığı pek görülmez fakat ben yapıyordum. (zorunda kaldığınız zaman, aktif yeterli üye olmadığı zaman yapıyorsunuz böyle şeyler) Oldukça yoğun bir takvimi olur. Tercihe göre yüksek rütbeli polislerden, il-legal birlik liderlerinden rüşvet alabilir. (ben alıyordum, çok eğlenceli oluyor o tarz roller. genelde başka bir birliği kötü göstermeye çalışıyorlar legal yüzlerini) Belirli bir saygınlığı bulunur. Tadında il-legal rollere girişir. (illegal rolden kastım adam öldürmek adam yaralamak değil) İl-legal rol kısmını açacak olursak para karşılığı yalan haberler, kötüleme, karalama çalışmaları ve dahası. Genelde hisse sahiplerine hesap verir. Hisselerin düşmesini kimse istemez. Şehirde saygı duyulan bir kişi haline gelir.
Genel Müdür YardımcısıGenel Müdür rütbesinde olan adamın yetişemediği işlere daha az yetki ile koşuşturur. Aynı anda iki yerde olması gerektiğinde örneğin bir yere bu adam koşuşturur. "Genel Müdür" olan adama bir şey olması, izine çıkması ya da bırakması durumunda büyük ihtimal yerini bu adam alır. Genelde ajanslarda ve birliklerde 19 rütbe ismi elde olduğunda ve 20ye tamamlamak için 1 rütbe ismi gerektiği zaman konulan gereksiz bir isim olarak kullanılıyor fakat aslına bakarsanız mantıklı bir işlevi var. Yeni "Genel Müdür" adayı sonuç olarak.
Genel KoordinatörAjans içi iletişim, bir şeylerin zamanında olması bu adama bağlı. Ajans birimleri arasında koordinasyonu sağlamak, toplantılara katılmak, personelleri yönlendirmek, genel müdürden ve yardımcısından gelen görevleri yerine getirmek basit görevleri arasında. Yetkileri bir genel müdür yardımcısı kadar geniş.
Personel MüdürüBu adamın tek olayı personellerin gelişimini izlemek, tenzil ve ihraç işlemlerini almak, istifaları kabul etmek, yeni üye girişlerinden sorumlu olmak ve personeller arasında sakin, güzel ortamı korumak. Genelde bu adamlar sinirlenip sinirlenip size bağırır. Alt rütbe elemanları da bu adamın yerine geçip bağırmak için çalışır. Bu rütbede bulunan adamın ajansın teknik/sosyal kısmı yerine daha çok yönetim kısımı ile ilgilenir.
Genel Yayın YönetmeniAdı üstüne. Olacak olan program akışlarını, reklamları, koordineli ve zamanlı bir şekilde gerçekleştirilmesinde yardımcı olan eleman. Yaptığı şey kamera arkasından emirler yağdırmak. Bu adamın ayrıca kamera ekibi, reji ekibi tarzında elemanları ve ihtiyaç halinde ekipmanları alma yetkisi bulunuyor. Bir nevi yayın için ne gerekirse temin ediyor ve kimseye hesap vermek zorunda değil. (suistimal edilmediği sürece.) Ayrıca bu adam bütçe yönetiminde söz sahibi, performans arttırıcı, şirket gelirini arttıran projeleri sunan eleman. Müdür ile doğrudan telefonunda numarası olan yönetim ekibinden.
Haber DirektörüGörevleri gün içerisinde gerçekleşen olayları toplamak, bunları takip etmek, haber metinlerini kontrol etmek, haberlerin kurgusu, fotoğraflanması hatta montajları sırasında bunların yapım aşamalarını denetleyip doğru ve istenilen şekilde olmasını sağlamak. Kısacası haber metinlerini, sayfalarını kontrol ediyor. Denetliyor. Kendi birimi (haber birimi) içinde toplantılar düzenleyebiliyor, üst rütbeler ile direkt iletişimi bulunuyor. Haber ekibinin direkt ihtiyaçları ile ilgileniyor, haber ekibini denetliyor. İhtiyaçları edinmesi için minik bir şirket bütçesi bile bulunuyor. Yönetim ekibinden.
Fotoğraf DepartmanıOluşturulacak haber, dergi, gazete vb. şablonlu, fotoğraf gerektiren konularda en doğru, güzel fotoğrafı bulup üzerinde oynama yapabilen, haber şablonlarına uygun hale getirip bunu haber direktörüne ileten, oradan da haberlerin paylaşılmasına giden fotoğrafları yapan, bulan adam, personel.
Reklam DepartmanıReklam için gelenlerle ilgilenen, toplantılara katılan, minik anlaşmalar yapabilen, aldığı ücretleri direkt olarak kasaya yönlendiren bir personel. Genelde yaptığı anlaşma üzerinden sabit maaşına ek prim alır. Büyük anlaşmalar için yanına yetkili birisini çağırır.
RejiYayınlarda, özellikle canlı yayınlarda arka planı, yayın öncesi ve sonrasını, yayına katılan insanları yönetir. Bir nevi emirler yağdırır, düzeni sağlamaya çalışır. Sıkıntılı kelimeleri, olmaması gereken durumları yayın arkasından müdahale eder. Yayın esnasında kilit nokta elemanlarından birisi.
Haber EkibiBilgi toplar, topladığı bilgileri ve fotoğrafları birleştirip ortaya bir "Haber" çıkartmaya çalışır. Topladığı bilgilerin haber değeri taşıması çok önemlidir. Çok klişe olacak fakat bir köpeğin adamı ısırması yerine bir adamın köpeği ısırması haber değeri taşır. Genelde işi dışarıda geçer, şirket içine sadece bilgi aktarırken, bilgisayarla işi olduğunda ya da çağrıldığı zaman gider. İş olmadığı sürece haber arayışında olur.
Yayın EkibiYayın öncesi, sonrası ve yayın sırasında sunucu, kamera ekibinin de bulunduğu, yayının gerçekleşmesini sağlayan bir ekip. Genelde Türkçeyi iyi kullanan, noktalama işaretlerine dikkat eden ve hızlı yazan insanlar sunucu olarak tercih edilir. Mümkünse ölü gibi yazmayan insanların bu ekipte olması önemli. Bir parti tanıtım yayınında "Yeey, çok eğleniyoruz. Şuan mükemmel eğlendim. Resmen eğleniyorum." yazan bir adam yayın ekibinde bulunmamalı. Uyarılmalı. Öyle adamlara genelde hazır bir metinde reklam haberlerini salarsın, pek bir işlevi olmaz. Ondan dolayı bana kalırsa zor bir konum.
EditörFotoğraf departmanı gibi çalışır fakat işi daha çok doğrudan haber ekibiyle. Gerçeğe en uygun rollerden birisi. Haber ekibi sokaktan bilgi toplar, fotoğraflar alır. Aldığı fotoğrafı kendisi editlemek ile uğraşmaz, hatta bazen fotoğraf departmanından aldığı bir fotoğrafı editöre yönlendirir. Editör bunu habere uygun olarak editler, sansürlenmesi gereken yerleri sansürler, logosunu koyar, prim hanesine bir prim daha ekleyip fotoğrafı gönderen haber ekibi personeline fotoğrafı iletir.
Stajyerlik, Yapması Gereken Rol GidişatıStajyer olarak kimsenin sizden beklediği mükemmel bir iş, mükemmel bir haber ya da manşet yayınları beklemiyor. Sizden tek beklenen şey size verilen bir personel ile (genelde yanına verildiğiniz personel işinde iyi olan, en iyi öğretebilecek bir personel olur.) en iyi şekilde anlaşmanız, ondan alabildiğiniz kadar bilgi ve tecrübe almanız. Onun yanında bulunarak yaptığı işlerde (fotoğraf çekimi, haber fotoğraflama, haber yazma belki de gerekirse düşünme) konusunda yardım etmeniz. Arka planda bulunarak işi öğrenmeniz. Bu olay genelde yeterliliğinizi anlamak için 1 hafta kadar sürebilir. Eğer zor öğreniyor, alışamıyor, personelin size verdiği işleri aksatıyor, öğrettiği şeyleri bile yapamıyorsanız 2, 3 hafta ya da hiç çıkamama gibi bir duruma sıkışabilirsiniz. Ayrıca unutmayın ki "Ben buradan 2 gün içinde stajyerlikten çıkarım." gibi bir mantık tamamen geçersiz. Sırf bunun için ön plana çıkmaya, sizi eğitmek için verilen personeli çiğneyip, ondan öğrenmek yerine o değil ben yaptım ben bilirim, ben yaparım triplerine girerseniz kapı dışarı edilirsiniz. Ayrıca unutmayın ki hepinizin belirli bir bölümde stajyerliği olur. Yani bazınız "Haber Ekibi" bazınız "Yayın" bazınız "Reklam Departmanı" ya da direkt "Editör" stajyeri olabilirsiniz. Deneme amaçlı alınan bir "Asistan" stajyeri bile olabilirsiniz. (Stajyer Asistan olarak geçer kaynaklarda.) Bulunduğunuz bölüm dışına çıkmamalı, tamamen kendi işinize odaklanmalısınız.
AsistanGörüşme ayarlamalarını, toplantıları hatırlatan bir arkadaşımız oluyor kendileri. Genelde ajandasında bir çok telefon numarası bulunuyor. Sürekli birilerini araması, bir şeyler için uğraşması, en kötü kahve yapması söyleniyor. En rahat konumlardan. Yükselme şansı yok, yükseleceği bir konum yok. Fakat şirkette bulunduğu sürece bir çok referans edinir. Eğer her hangi bir bölüme ilgi duyuyorsa ve o bölüm hakkında bilgisi yüksekse referanslarını kullanarak bir yükselme şansı yakalayabilir. (Çok zor ve düşük bir ihtimal. Fakat olası bir durum. İşin teknik kısmı, habercilik yayıncılık editörlük yapamaz fakat işin yönetim kısmı "Personel Müdürü" gibi bir rütbeye aniden yükseliş gösterebilir. Bunun gibi bir güven için oldukça zaman gerekir.)
Yazmadıklarım&Bahsetmediğim RütbelerKameraman ekibi, muhasebe, şirket avukatı, güvenliği, şoförü ya da onun gibi bir çok kamera ve iş arkasında fakat işe yarayan bölümler bulunuyor. Fakat bu bir oyun olduğu için ve o tarz konumların rollerinin kısıtlı olduğunun hepimiz farkındayız. Ayrıca buna şirket üyesi sayısı da uygun değil. Elbette böyle roller yapılabilir fakat dediğim gibi ciddi bir kısıtlaması olur. Bu tarz rütbeler eklenebilir, rollerini yapabilirsiniz. Tavsiye etmiyorum. (Kameraman adı altında video çekebilen, programlar kullanarak açıları ayarlayabilen bir eleman edinebilirsiniz. Yeterli bir sayıyla o tarz bir ekip bile kurabilirsiniz. Bu tarz rolleri destekliyorum.)