İlk yardım, herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.
Yardıma ihtiyacı olan birini görürseniz, yakınlarda başka biri varsa 911'i aramasını isteyin ve yardım için kişiye yaklaşın. Etrafta kimse yok ise ilgilenmeden önce 911'i arayın. Ardından seri bir şekilde kişiyle ilgilenin.
Bilinçsiz bir insan bulduğunuzda:
-Güvenliği sağlayın: Alanın hem siz, hem yaralı kişi için güvenli olduğundan emin olun. Etrafta ateş, aktif elektrik telleri, gaz, kırık cam vb. şeylerin olmadığından emin olun.
-Tepki kontrolü yapın. Yaralıya ismini sorun, kişiyi dürtün. Yanıt yoksa 911'i beklemeden arayın.
-Nefes alıp almadığını kontrol edin. (Dinleyerek veya elinizle verdiği nefesi hissederek bunu yapabilirsiniz.)
-İşaret ve orta parmağınızı birleştirerek bilek veya boğazdaki nabzı ölçün. Nabız yoksa kalp masajı uygulayın. Yardım gelene veya kişiyi kurtarana kadar CPR'a devam edin.
CPR
-Öncelikle 911'i arayın veya birinden aramasını rica edin.
-Kişiyi sırt üstü bir şekilde zemine yerleştirin.
-Hava yollarının açık olduğundan emin olun.
-Sternum kemiğinin (Göğüs kemiği. İman tahtası da denir.) alt ucundan 2-3 parmak yukarı kısımı belirleyin veya kemiğin orta alt yarısının orta-alt kısmı belirlenir.
-Bir elin ayası belirlenen yere yerleştirilir, diğer el de üstüne.
-Her baskıda göğüs kafesi dört cm kadar aşağıya inmeli.
-Yardım gelene kadar masaja devam edin. (Ara vermeniz gerekirse 10 saniyeyi geçmemesine önem verin.)
Kırıklar
Eğer:
-Yaralı kişi yanıt vermiyor, nefes almıyor veya hareket edemiyorsa
-Kırık açılmış ve kemik deriden dışarı çıkmışsa
- Boyun ve omurga bölgelerinde kırık varsa
- Beyin travması şüphesi varsa
- Yavaş ve dikkatli hareketler de bile yüksek şiddetli ağrılar oluşuyorsa
- Yaralının şiddetli kanaması varsa
- Yaralanma alanı belirgin düzeyde deforme olmuşsa
911'i arayın.
Diğer kırık durumlarında, hareketi önlemek amaçlı yaralı kemiğe sabit kalması için sert bir şey uygulayarak stabil hale getirin. Ardından kendi imkanlarınız ile hastaneye gidin.
Kalp Krizi
Belirtileri:
-Göğüs ağrısı: En yaygın uyarı işaretidir ancak bu belirti olmadan da bir kişi kalp krizi geçirebilir. (Kadınlar arasında yaygındır.) Genellikle bir kaç dakikadan fazla sürer. Ağrı tekrar tekrar baş gösterebilir.
- Bir veya iki kolda, sırt, boyun, karın veya çenede ortaya çıkan ağrılar.
- Nefes darlığı.
- Soğuk ter.
- Mide bulantısı.
- Baş dönmesi.
- Olağan dışı yorgunluk.
- Berbat hissetme.
Kalp krizi durumlarında acilen 911 aranmalıdır. Bu sırada kalp krizi geçiren kişiyi sırtını bir yere yaslayarak oturtun ve rahat etmesini sağlayın. Acil servis gelene kadar kişinin başından kesinlikle ayrılmayın.
Felç
Felç durumlarında 911'i aramaktan başka çareniz bulunmamakta.
Eğer bir kişinin felç olabileceğinden şüpheleniyorsanız:
- Kişiyi tebessüm ettirmeye çalışın. (Felç sırasında yüzün bir kısmı sarkabilir.)
- Kişinin her iki kolunu da kaldırmasını sağlayın. (Felç sırasında bir kol düşebilir.)
- Kişiye basit bir kaç kelimeyi tekrarlatın. (Konuşmayı anlamada veya tekrarlamada sorunlar yaşayabilir.)
Bu işaretlerden birini bile gözlemliyorsanız 911'i arayın, gerekli medikal birim hızlıca yola çıkacaktır.
Sara Nöbeti (Epilepsi)
-Nöbetleri engellemeye çalışmayın.
-Kişinin ağzına herhangi bir şey vermeyin.
-Kişinin bir şeye çarpmaması için etrafı tamamen boşaltın.
-Kafasını korumak için battaniye (kıyafetiniz de olur) tarzı bir şey kullanın.
- Nöbet sonrası kişinin hava yolunun açık olduğundan ve nefes aldığından emin olun.
Eğer:
-Nöbet beş dakikadan uzun sürerse
-Kişi nöbetin ardından hareketsiz bir şekilde duruyor ve nefes almıyorsa
-Nöbet sırasında kişi ağır şekilde yaralanırsa
-Eğer kişi ilk nöbetini geçiriyorsa
911'i arayın.
Boğulma
-Havayolu açıksa kişiyi öksürmeye teşvik edin.
-Havayolu açık değilse kişinin arkasına geçin
-Kollarınızı boğulan kişinin belinin etrafına sarın.
-Kürek kemikleri arasına beş kez art arda darbe uygulayın.
-Heimlich Manevrasını uygulayın. (Yumruk sıkılır, baş parmak üste gelir, el döndürülür ve yumruk kişinin göğüs kafesinin altına yerleştirilir.)
-Bu hareket kişinin havayolunu engelleyen şey çıkana kadar 6-7 kez tekrarlanır.
-Tıkanıklık açılmadıysa sırtına vurulur.
-Son çare olarak 911 aranır.
Bayılma
-Kişi solgun görünüyorsa ve başı dönüyorsa kişiye uzanmasında yardımcı olun.
-Mümkünse ayaklarını kafasından yukarı bir konumda tutun ve giysilerini gevşetin.
-Alnına serin bir bez koyun.
-Kişinin midesi bulanıyor ve kusacak gibiyse yan çevirerek boğulmasını engelleyin.
-Kişi beş dakika içinde kendine gelmiyorsa 911'i arayın.
Zehirlenmeler
-Zehir hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi alın. (Zehrin türü neydi? Ne zaman aldı? Ne kadar aldı?)
-911'i arayın ve durumu bildirin.
-Zehirlenmiş kişiye yiyecek veya içecek hiçbir şey vermeyin!
-Kişi kusturmaya çalışın. Eğer kişi kusarsa kusmuğun bir kısmını temiz bir kapta saklayın.
Yanan yağ
-Ocağı kapatın
-Eğer tavanın/tencerenin kapağı metal ise tavanın üstüne yerleştirin. (Cam ise bunu kesinlikle uygulamayın!)
-Bir kapak yoksa musluğu açın ve bir bezi ıslatın.
-Kafanızı ateşten uzak tutarak tavanın/tencerenin üstünü bez ile örtün.
-Soğuyana kadar bekleyin.
-Sakın üstüne su atmayın! Yanan yağa su atarsanız patlama oluşur.
-Tavayı kesinlikle hareket ettirmeyin.
Yanıklar
Şiddetli yanıklarda:
-911'i arayın.
-Mücevher, kemer vb kısıtlayıcı eşyaları çıkarın.
-Cildinizde oluşan kabarcıkları patlatmayın.
-Aşırı şiddetli yanıklarda kesinlikle su kullanmayın! Şok veya hipotermiye yol açabilirsiniz.
-Yanmış alanı yüksekte tutun, mümkünse kalp bölgesinin üstünde olsun.
-Yanık alanını kapatmak için serin ve nemli bandaj veya temiz bir bez kullanın.
Elektrik çarpması
-İlk olarak güç kaynağını kapatın.
-Güç kaynağını kapatmak mümkün değilse, akıma kapılmış kişiyi kurtarmak için iletken olmayan bir şeyle (odun, plastik, karton) kişiyi akımdan kurtarın. Kişi akımdaysa kesinlikle çıplak elle dokunmayın!
-Akıma kapılmış kişiyi akımdan kurtardıktan sonra nefes alıp almadığını kontrol edin.
-911'i arayın.
-Yanmış bölgeleri steril bandaj, gazlı bez veya temiz bir bezle örtün. Bir battaniye ve havlu kullanmayın çünkü gevşek lifler vücuda yapışabilir.
-Yaralı kişi acil bir tehlike altında değilse hareket ettirmeyin.
-Elektrik çarpması yüksek gerilim hattından kaynaklanıyorsa en az 6 metre uzakta durun.
Hipotermi
-Kişiyi yavaşça sıcak bir odaya taşıyın. (Hızlı hareketler kalp ritmi bozukluğuna neden olabilir.)
-Kişi ıslandıysa, ıslak giysiler en kısa sürede değiştirilmelidir.
-Kişiyi battaniye ile örtün.
-Bir battaniye vb. yoksa kişiyi ceket veya başka bir malzeme ile örtün.
-Donmuş bölgeyi steril bir bezle örtün.
-Eğer kurban yaşam belirtisi göstermiyorsa CPR uygulayın.
-Kesinlikle kişiye alkol vermeyin.
-Donmuş bölgeyi ovalamayın.
-Hızlı sıcaklık değişimi yapmayın.
Konu: Bazı ilk yardım durumları ve yapılması gerekenler (Okunma sayısı 391 defa)